Ook op internet heb je te maken met copyright. Of dat nu gaat om een website, sociale media, video’s, tekst, afbeeldingen, memes, podcasts of iets anders. Op alles waar ook maar een klein beetje creativiteit in terug te vinden is, rust copyright. Dat staat zo in de Nederlandse Auteurswet, maar hierover zijn ook internationale afspraken gemaakt binnen de EU en zelfs daarbuiten.
Door dit copyright mag je in principe juist niet dat werk van iemand anders delen, downloaden, veranderen of op een andere manier gebruiken. Het uitgangspunt is dat je voor al dat gebruik toestemming nodig hebt van de maker van dat werk. Maar gelukkig bestaan er ook uitzonderingen op deze regel.
Copyright = Auteursrecht
We gebruiken vaak het woord copyright, maar eigenlijk heet dit in het Nederlands auteursrecht. Wil je dus meer weten over de regels in Nederland of de regels die voor jou als Nederlander of inwoner van Nederland gelden, zoek dan vooral meer artikelen over auteursrecht of de Auteurswet.
Dit is belangrijk om te weten, omdat regels uit bijvoorbeeld Amerika heel anders zijn dan de regels hier in Nederland en de EU. De meeste regels binnen de EU zijn wel hetzelfde, alleen over sommige uitzonderingen mochten de landen eigen keuzes maken.
Daarom bestaat er bijvoorbeeld in Frankrijk geen ‘panoramavrijheid‘, waardoor er geen uitzondering is gemaakt voor het maken van afbeeldingen van werken in openbare plaatsen. De lichtshow van de Eiffeltoren mag je daarom niet vastleggen, omdat het een inbreuk is op het auteursrecht in Frankrijk.
Geen afbeelding downloaden van internet
Een afbeelding downloaden van internet, kun je dus maar beter niet doen. Er rust meestal auteursrecht of copyright op die afbeelding, waardoor je het niet mag gebruiken en toestemming van de maker nodig hebt. “Het staat op internet,” is dus geen reden om iets te mogen gebruiken.
Ook als de afbeelding door iemand op social media is gezet, mag je het niet zomaar gebruiken. Je mag wel de deelknoppen gebruiken die door het kanaal beschikbaar zijn gesteld, als iemand zijn profiel openbaar heeft staan.
Wil je afbeeldingen zoeken via Google? Het is een goede manier om aan een bron te komen en zo om toestemming te kunnen vragen. Maar zomaar downloaden is niet verstandig, zelfs niet als Google er een licentie bij weergeeft.
Copyright op internet, wat mag dan wel?
Gelukkig mag er ook heel veel wel met auteursrecht op internet, zoals content, afbeeldingen, teksten en social media posts.
Zo zijn memes meestal parodieën, en dat is gewoon toegestaan. Let op met copyright op internet en memes, dat als je het niet zelf gemaakt hebt, iemand anders het auteursrecht heeft. Je mag wel zelf memes en parodieën maken.
Ook GIF‘s zijn beschermd door copyright. Een GIF maken van bestaande content van anderen is een inbreuk op auteursrecht. Voeg je iets toe aan de GIF waardoor het een meme of parodie wordt, mag het wel. Wie GIF’s upload naar een platform als Giphy, staat daarmee toe dat ook anderen het mogen gebruiken.
Wil je iets vertellen over een afbeelding, een website, een app, een artikel, een film of serie, een YouTubevideo, een podcasts, een product of dienst, een bedrijf of iets anders? Dan kun je gebruik maken van het citaatrecht. Let wel op de vijf criteria, gebruik je citaat niet slechts als versiering en gebruik niet meer dan je nodig hebt. Een enkele afbeelding, klein stukje tekst, muziek of video en screenshots kunnen allemaal best als citaat gebruikt worden, als je maar aan de regels voldoet.
Muziek, video, podcasts en afbeeldingen kun je vaak ook embedden. Let op dat je dit alleen naar legale content doet, die openbaar beschikbaar is gesteld en dat er niet per ongeluk een kopie naar een CDN gaat.
Copyright op afbeeldingen, deze mag je wel gebruiken
Zoek je afbeeldingen die je wél mag gebruiken?
Behalve dat je gebruik kunt maken van de uitzonderingen en je natuurlijk altijd zelf om toestemming kunt vragen en zo een licentie kunt regelen, zijn er ook een hoop bronnen die afbeeldingen gratis weggeven.
Let wel op dat ‘rechtenvrij‘ niet bestaat.
Maak gebruik van een van de bronnen uit deze gratis foto’s directory. Let wel op dat licenties kunnen wijzigen.
Of ga op zoek naar een aanbieder met Creative Commons licenties.
Hoet zit het met social media en copyright?
Social media en copyright is soms een beetje lastig. Je hebt namelijk te maken met de Auteurswet én met de voorwaarden, zoals gebruikersvoorwaarden en community guidelines, van het sociale media kanaal zelf.
Je geeft zelf een licentie aan de sociale media wanneer jij iets upload. Maar jij krijgt van die sociale media geen licentie voor het gebruik van werken van anderen. Het enige dat je mag doen is het delen van de content binnen het kanaal, met de knoppen die daarvoor gemaakt zijn en je mag gebruik maken van de uitzonderingen op het auteursrecht, zoals dat hierboven al beschreven staat.
Mocht je hierover nog twijfelen: je mag ook niet zomaar een portret van jezelf op social media, zoals Instagram, publiceren, als je dat portret niet zelf gemaakt hebt.
Lees ook welke fouten je kunt voorkomen op sociale media en hoe het werkt met afbeelding op social media.
Of wil je liever weten hoe het specifiek zit met Pinterest, Instagram of YouTube?
Copyright en fair use op internet
Fair use is een begrip uit onder meer de Amerikaanse copyright regels. Sommige andere landen kennen een vergelijkbaar begrip ‘fair dealing’. Onder fair use vallen meerdere uitzonderingen samen, die in Nederland en de EU juist allemaal apart benoemd zijn.
Fair use gaat meestal alleen over niet commercieel gebruik. Bedrijven kunnen er meestal geen gebruik van maken en particulieren ook niet, wanneer ze er geld mee kunnen verdienen. Veel uitzonderingen in Nederland en de EU gelden juist voor zowel commercieel als niet-commercieel gebruik.
Je kunt fair use in Nederland dus niet als argument gebruiken om content van een ander te gebruiken op internet.
Meer weten over hoe je content van anderen zelf mag gebruiken of hoe je eigen content kunt beschermen? Lees dan #contentrecht. Koop via de site als ebook of op papier in de boekhandel.
-
#contentrecht [e-book]€ 13,35
