Auteursrecht: Creative Commons

Ik heb het vaak over creative commons wanneer mensen op zoek zijn naar gratis beeld. Creative Commons zijn namelijk standaard licenties die je aan je werk mee kunt geven waarbij je geen geld vraagt voor het gebruik van het werk. Creative Commons brengen de maker en gebruiker zo eenvoudig bij elkaar. Contact is niet nodig. De maker geeft aan onder welke licentie het werk gebruikt mag worden en vervolgens mogen anderen zonder te vragen het werk onder die licentie gebruiken. Vooral heel handig voor bijvoorbeeld bloggers.

Wat is een Creative Commons licentie

Een Creative Commons (CC) licentie is een van de 6 standaard licenties geschreven door Creative Commons. Eigenlijk zijn het steeds elementen die samen maximaal 6 verschillende licenties vormen. Elke element heeft zijn eigen symbool meegekregen. Aan de licenties mag je niets wijzigen. Door de symbolen zijn de licenties internationaal inzetbaar en voor iedereen herkenbaar. Omdat je niets aan de licentie mag veranderen kan er ook nooit verwarring bestaan over de betekenis ervan.
CC licenties zijn gratis. Dat wil zeggen dat je de licenties gratis in mag zetten en dat je werk met een licentie gratis mag gebruiken.
De licenties kun je inzetten voor al het werk dat auteursrechtelijk beschermd is. Of dat nu beeld of tekst, muziek of film is.

4 elementen

Er zijn 4 elementen waar in totaal 6 verschillende licenties mee samengesteld kunnen worden.

Naamsvermelding. Dit element komt in alle licenties voor. Niet gek, want het is in het auteursrecht ook een verplicht onderdeel. Je zou hooguit niet kunnen handhaven. Daarnaast ook wel zo eerlijk, aangezien het werk al gratis gebruikt mag worden. Een beetje credit kan dan geen kwaad.

Niet-Commercieel. Je kunt er voor kiezen dat jouw werk niet commercieel gebruikt mag worden. Dat wil zeggen dat door het gebruik van het werk niet (indirect) geld verdiend mag worden. Bijvoorbeeld omdat er advertenties bij het blog staan.

Geen afgeleide werken. Dat wil zeggen dat het werk niet bewerkt mag worden. Geen stukken tekst weglaten of er zomaar iets bij plakken, geen foto’s bewerken of muziek remixen.

Gelijk Delen. Mensen mogen het werk dan wel bewerken, mits ze het (bewerkte) werk onder dezelfde licentie delen. Een bewerkt werk kan een nieuw auteursrecht opleveren. Deze licentie zorgt ervoor dat ook dat werk onder dezelfde CC licentie als het oorspronkelijke werk vrijgegeven wordt.

6 Creative Commons licenties

Door deze elementen te combineren zijn de volgende licenties mogelijk:

	Naamsvermelding
	Naamsvermelding – Gelijk Delen
	Naamsvermelding – Geen Afgeleide Werken
	Naamsvermelding – Niet Commercieel
	Naamsvermelding – Niet Commercieel – Gelijk Delen
	Naamsvermelding – Niet Commercieel – Geen Afgeleide Werken

Andere opties zijn niet mogelijk. Logisch ook, want je kunt natuurlijk tegelijkertijd zeggen dat iemand niet mag bewerken (Geen afgeleide werken) en het bewerkte werk onder dezelfde licentie moet verspreiden (Gelijk Delen). Overigens moet bij gebruik van een werk onder een CC licentie, de licentie altijd vermeld worden.

Hoe werkt een Creative Commons licentie

Wil je werk licentieren, bedenk dan eerst wat een ander van jou met jouw werk mag doen. Zoek daar de juiste licentie bij. Plaats de licentie vervolgens bij je werk. Bijvoorbeeld door het onderaan je tekst of blog te plaatsen. Bij flickr kun je bij elke foto aangeven of je het een CC licentie mee wilt geven. In de metadata kun je de licentie ook opnemen. Meer informatie over hoe je op een eenvoudige en voor zowel mensen als computers herkenbare manier licenties aan je werk toe kunt voegen, kun je op de site van Creative Commons Nederland terugvinden. Zij hebben daar zelfs een erg handig tooltje voor. Bedenk wel, eenmaal een werk met die licentie openbaar gemaakt, kun je niet meer van de licentie af. De licenties kennen geen tijdslimiet. Als iemand eenmaal het werk onder een bepaalde licentie heeft verkregen, mag die persoon het werk eeuwigdurend onder die licentie blijven gebruiken.

Werk met een Creative Commons licentie zoeken

Werk zoeken met een CC licentie kan bijvoorbeeld via Flickr, Photopin en Google geavanceerd zoeken. Ken jij nog meer goede bronnen, dan hoor ik dat graag en voeg ik ze aan dit lijstje toe.
Zorg dat je meteen zoekt binnen de door jou gewenste licentie. Zo gebruik je niet per ongeluk een werk dat je niet commercieel mag gebruiken, terwijl jouw blog of website of ander soort gebruik wel commercieel is. Daarnaast is het verstandig op te slaan onder welke licentie je het werk hebt verkregen. Bijvoorbeeld door een screenshot te maken. Wijzigt de maker de licentie, kun jij tenminste nog bewijzen dat jij het werk wel onder de voor jouw gebruik geschikte licentie hebt verkregen. Zo voorkom je eventuele vorderingen tot schadevergoeding.

Andere wijzen om content te verkrijgen

Kun je via CC licenties niet vinden wat je wilt? Geen nood!
Vaak kun je het op een andere manier wel vinden. Achterhaal de maker en stuur deze persoon een e-mail. Vraag simpelweg of je het werk mag gebruiken. Verstandig is om uit te leggen waarvoor je het precies wilt gebruiken. Hoe concreter de toestemming hoe beter. Dat wil zeggen dat ook het doel waar het werk voor gebruikt gaat worden zo concreet mogelijk moet zijn. Makkelijker kan niet. Bellen kan natuurlijk ook, maar de toestemming heb je graag op papier voor bewijs. De kans op misverstanden is daardoor kleiner.

Daarnaast kun je ook gebruik maken van veel betaalde opties, zoals stocksites. Inmiddels is het aanbod daar zo groot dat niet alles meer op stock lijkt. Vaak heb je voor een paar euro al wat mooie tekst of beeld.

Uiteraard mag je altijd blijven citeren. Bedenk wel dat een plaatje bij een praatje niet voldoende is voor de citaatexceptie. Het citaat moet echt iets toevoegen aan de rest van je verhaal, alsof het zonder citaat niet compleet is.

Meer uitleg over licenties, Creative Commons, citaatrecht en andere auteursrechtelijke onderwerpen, lees in je Wetboek voor Bloggers

Lees ook:
– Zelf beeld maken
– 30+ bronnen voor Creative Commons afbeeldingen
– Wat is nu commercieel gebruik