Auteursrecht kan soms een lastig ding zijn. Bovendien kunnen en zullen de meningen verschillen over het huidige auteursrecht. Moet het veranderen en zo ja, hoe dan? Altijd goed om die discussie te voeren, maar alleen de politiek kan daar wat aan doen. Voorlopig zullen we het moeten doen met wat we hebben. Het auteursrecht op een werk, vervalt op een gegeven moment ook. 70 jaar na de dood van de maker. Hoe werkt dat precies?
70 jaar na de dood van de maker
Het auteursrecht onstaat wanneer een werk creatief genoeg is. Daar zijn geen formaliteiten voor. Er zijn dus ook geen registers waarin werken worden opgenomen. Op welk moment een werk is ontstaan, weten we daarom niet altijd. Dat maakt gelukkig niet zo uit, omdat we vooral moeten weten wanneer iemand is overleden.
Het auteursrecht vervalt namelijk 70 jaar na de dood van de maker.
Dat wil zeggen, op 1 januari, volgend op het moment dat de maker al 70 jaar is overleden. Meestal vervalt het auteursrecht daardoor 70 jaar en een aantal maanden na het overlijden van de maker.
70 jaar na eerste openbaar making – rechtspersonen
Is de maker geen natuurlijke persoon, maar bijvoorbeeld de overheid, een stichting of een BV, dan vervalt het auteursrecht 70 jaar na de eerste openbaarmaking. Zo’n entiteit kan tenslotte niet overlijden en bedrijven kunnen erg lang bestaan. Daarom vervalt in die gevallen het auteursrecht 70 jaar na eerste openbaarmaking. Het auteursrecht vervalt dan dus meestal veel eerder dan wanneer een natuurlijk persoon de maker was.
Als merk inschrijven
Sommige auteursrechtelijke werken zijn erg belangrijk en kunnen veel waard zijn. Logo’s bijvoorbeeld. Zeker in het geval een rechtspersoon de maker van aan auteursrechtelijk beschermd werk is, wil het nog wel eens voorkomen dat ze net voor het vervallen van het auteursrecht, het werk als merk inschrijven, om zo de bescherming wat te kunnen verlengen. Het moet dan natuurlijk wel voldoen aan alle vereisten van een merk.
Publiek domein
Is het auteursrecht vervallen en is het niet ingeschreven als merk, dan valt het werk in het publieke domein. Er rust geen auteursrecht meer op. Je kunt dan met een werk doen wat je maar wilt. Je er bijvoorbeeld nieuwe producten mee maken en die verkopen of het werk (extreem) bewerken. Oude gebouwen mogen weer gefotografeerd worden zoals iedereen maar wil etc.
Misvattingen
Veel mensen denken dat het auteursrecht vervalt na 100 jaar. Dat werken die 100 jaar oud zijn dus gewoon gebruikt mogen worden. Zoals je begrijpt is dat helaas niet waar. Het kan tenslotte per werk verschillen, omdat uitmaakt wanneer de maker is overleden of dat een rechtspersoon de openbaarmaker was.
Als je er graag een getal aan wilt verbinden, lijkt mij 140 jaar veiliger.
Maker vinden
Werken die wel oud zijn, maar duidelijk nog niet oud genoeg, daar zul je de maker of nabestaanden van moeten proberen te achterhalen, zodat je om toestemming voor gebruik kunt vragen. Dat kan behoorlijk lastig zijn. Bovendien zwerven er veel werken rond, waarvan simpelweg de maker niet meer te achterhalen is.
Lukt het echt niet, dan mag je het werk gebruiken, tot de maker zich meldt. Vermeld in dat geval wel de bron van het werk: je hebt het tenslotte wel ergens gevonden. Een kleine Google search die niets oplevert is overigens niet voldoende. Je moet er wel meer je best voor doen. Eventueel kun je, in het geval van foto’s, Foto Anoniem inschakelen om te helpen bij de zoektocht.
Lees ook:
– Auteursrecht: wie betaalt bepaalt (niet)?
– Stylisten hebben ook een auteursrecht
– 5 stappenplan tegen Getty
– Downloadverbod: wat mag je nog wel downloaden?
– Wanneer is iets een auteursrechtelijk beschermd werk?
