Op feiten rust geen auteursrecht. Op ideeën trouwens ook niet. Dat staat verder los van wat je ervan kunt vinden wanneer zo’n idee of een aantal feiten worden overgenomen. Dat kun je maatschappelijk onaanvaardbaar vinden. Niet eerlijk. Stom. Een juridisch probleem is het echter niet.
Auteursrecht op je tekst?
Je kunt zeker wel auteursrecht hebben op je teksten!
Maar niet:
- Op het idee voor de tekst
- De verwerkte feiten
- Losse zinnen die banaal en triviaal zijn
Het vervelende van teksten is daardoor dat een ander gemakkelijk met jouw idee en informatie aan de haal kan gaan, je tekst goed kan herschrijven en er daardoor geen sprake meer is van een inbreuk op de tekst.
Persexceptie
In dit geval heeft de Libelle een artikel gebaseerd op een artikel of column in de Volkskrant. Daar verwijzen ze zelfs nog keurig naar.
Maar let op! Bronvermelding alleen, is bijna nooit genoeg!
Pers mag uit andere pers wel nieuwsberichten, gemengde berichten, of artikelen over actuele economische politieke, godsdienstige of levensbeschouwelijke onderwerpen overnemen, tenzij er een voorbehoud is gemaakt.
Of ik het uitdrukkelijk genoeg vind als voorbehoud voor de artikelen op de website weet ik nog niet, maar er staat wel een voorbehoud in de ‘gebruikersvoorwaarden‘ van de Persgroep (waar de Volkskrant onder valt).
De Libelle mocht daarom in dit geval het artikel niet zomaar overnemen, ondanks de persexceptie in de Auteurswet.
Twitter: Geen inbreuk, wel een inbreuk, citaat!
Op Twitter waren de journalisten het er nog niet helemaal over eens. Leken de teksten nu te veel op elkaar of niet. Was het misschien een citaat?
Zeg @Libelle, dit vind ik niet heel cool. pic.twitter.com/YQK17nT0sZ
— Aliëtte Jonkers (@aliettejonkers) December 30, 2018
Inmiddels heeft @Libelle één zinnetje toegevoegd aan het bericht. Door het bericht niet 100% letterlijk over te schrijven zit je juridisch safe, maar het blijft natuurlijk schaamteloos. pic.twitter.com/7kqsADAScf
— Aliëtte Jonkers (@aliettejonkers) January 2, 2019
Weet je dat zeker over 'juridisch safe'? Auteursrecht is toch bedoeld ter bescherming van intellectueel eigendom en niet zozeer om bescherming van letterlijke teksten?
— Alexander Pleijter ? (@APleijter) January 2, 2019
Ik vraag me af of dit echt juridisch safe is. Volgens mij is dit grove plagiaat. Misschien weet @chrisklomp hier meer over.
— Boudewijn Rietveld (@Rietveld1964) January 2, 2019
Nou, daar wil ik nog wel een beetje aan twijfelen. Het toevoegen van 1 regeltje tekst doet wat mij betreft geen afbreuk aan je auteursrecht. En ook je recht om teksten 'aan te tasten' lijkt mij hier geschonden.
— Chris Klomp (@chrisklomp) January 2, 2019
Het citaatrecht kan voor journalisten een rechtmatige inbreuk op het auteursrecht zijn maar is niet onbegrensd. Mooie casus voor Raad voor Journalistiek.
— JW Wits (@janwillemwits) January 2, 2019
Inbreuk? Een analyse.
Kop in de Volkskrant:
Hoeveel oliebollen moet je eten om 1 kilo aan te komen?
Kop in de Libelle:
Zóveel oliebollen moet je eten om één kilo aan te komen
Het lastige van een kop is altijd dat ze kort zijn. Daardoor zijn ze al snel te eenvoudig. Ze zijn niet creatief genoeg om op de kop alleen een eigen auteursrecht te kunnen krijgen. Het is te banaal en triviaal.
Er zijn geen alinea’s letterlijk overgenomen door Libelle. Wel wat feiten over de oliebol zelf, de hoeveelheid calorieën die ze leveren en hoeveel oliebollen je dus extra zou moeten eten om een kilo aan te komen. Die feiten heeft de Volkskrant ook al niet zelf verzonnen, maar komen van het Voedingscentrum en het NEVO van het RIVM. Verder worden er nog een hoogleraar, arts en het onderzoek van een Amerikaanse diëtist aangehaald.
Libelle voegt er zelf nog informatie over appelflappen aan toe die niet in de Volkskrant genoemd worden.
Er zijn dus feiten overgenomen, die door Libelle handig in een nieuw artikel zijn samengevat.
De kunst van het herschrijven
Libelle heeft de kunst van het herschrijven goed onder de knie. Libelle heeft het idee overgenomen om een artikel te schrijven over het aankomen van het eten van oliebollen. Slim, want bij publicatie een actueel onderwerp en vast iets dat mensen graag willen weten. Bovendien past het bij de doelgroep van Libelle.
Voor dat artikel hadden ze wat feiten nodig. Nou zouden ze zelf alsnog naar websites van het Voedingscentrum en het RIVM kunnen gaan en hadden ze even kunnen googelen naar de vraag hoeveel calorieën je extra moet eten om aan te komen, maar waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? De antwoorden stonden al in het artikel van de Volkskrant.
Dus hop, feiten overnemen, de wat meer wetenschappelijke inslag achterwege laten, volgorde wat omgooien, andere inleiding maken en klaar is Kees. Of Tessa, in dit geval. Dat is de kunst van het herschrijven. In een handomdraai heb je een artikel dat graag gelezen wordt, zonder inbreuk te maken op het auteursrecht.
Graag vooraf weten of wat jij wil overnemen, schrijven of namaken door de beugel kan? Laat het testen tijdens een oploskoffie.
Doe mij zo’n bakkie pleur
Lees ook: