Auteursrecht: journalistiek werk mag niet zomaar in knipselkrant opgenomen worden
Op feiten rust geen auteursrecht. Op creativiteit echter wel. Daarom rust er op de meeste journalistieke werken ook gewoon auteursrecht. Het mag dus niet worden overgenomen. Ook niet door (digitale) knipselkranten en zelfs niet per definitie als er vergoedingen worden afgedragen aan Stichting PRO. ‘Maar er is toch een persexceptie’ hoor ik je vragen. Klopt, maar ook dat biedt vaak geen uitkomst. Dat blijkt ook weer uit een recente uitspraak.
Artikel overgenomen door digitale knipselkrant
Media Digitaal had en artikel dat eerder bij VillaMedia was verschenen, overgenomen, zonder daarvoor toestemming te vragen.
Een verveelvoudiging, bijvoorbeeld door het (volledig) overnemen van een artikel, mag niet zonder toestemming of zonder dat je gebruik kunt maken van een uitzondering uit de auteurswet.
De maker heeft namelijk het uitsluitend recht te bepalen of een werken openbaar gemaakt of verveelvoudigd mag worden. Daarom is het ook zo belangrijk om goede licentie-afspraken te maken.
LawStories in je mailbox?
Uitzondering: Persexceptie?!
Nu is er speciaal voor de pers een uitzondering: ze mogen artikelen uit andere pers overnemen, zonder toestemming. Maar: elke persuitgever mag een voorbehoud maken, zodat er toch toestemming nodig is om het werk over te mogen nemen.
Overnemen via Stichting PRO
Via Stichting PRO kunnen vaak artikelen wel overgenomen worden. Voor knipselkranten kan dit via de dienst CLIP. Uitgevers geven dan een volmacht aan Stichting PRO om vergoedingen te innen. Maar als die volmacht er niet is, dan kan er niet via Stichting PRO aan geldige toestemming gekomen worden.
Media Digitaal had al een aantal keer aan Stichting PRO een vergoeding moeten betalen voor het overnemen van een artikel van VillaMedia. Ze vonden dat er daarmee (indirect) toestemming bestond voor het overnemen van alle artikelen van VillaMedia.
VillaMedia staat echter niet op de lijst van uitgevers waarvoor via CLIP toestemming kan worden verkregen om artikelen over te nemen. Dat er een aantal keer wel een vergoeding werd betaald is, volgens de kantonrechter, nog geen (indirecte) toestemming voor het mogen overnemen van alle artikelen.
Security through obscurity
Media Digitaal maakt kennelijk artikelen aan abonnees openbaar door pas bij het opvragen van een artikel een link aan te maken. De artikelen staan dus niet echt beveiligd op de servers van Media Digitaal, maar eigenlijk door wat ze ook wel ‘security through obscurity’ noemen. Ofwel: beveiliging door het zo onbekend mogelijk te laten.
Maar het artikel was gewoon te googelen en dus was het behalve verveelvoudigd op de servers, ook openbaar gemaakt.
"Nick Kivits" Filetype:pdf
— Nick Kivits ? (@NickKivits) June 25, 2018
Volgens mij is hij nog niet gepubliceerd, maar gaat dat wel nog gebeuren.
— Nick Kivits ? (@NickKivits) June 25, 2018
Toestemming van de maker nodig
In dit geval weegt bovendien nog mee dat er nooit van VillaMedia zelf toestemming verkregen had kunnen worden. De auteur had namelijk alleen een niet-exclusieve licentie verleend aan VillaMedia. Alhoewel in die licentie afgesproken had kunnen worden dat er door VillaMedia sublicenties verleend zouden mogen worden, lijkt daar hier geen sprake van geweest te zijn.
De toestemming is nooit aan de auteur gevraagd.
Schadevergoeding
De kantonrechter komt hier vrij eenvoudig tot de conclusie dat er sprake is van een inbreuk op het auteursrecht en er dus een schadevergoeding betaald moet worden.
De schadevergoeding die gevorderd werd, kwam neer op de normale licentievergoeding (die de auteur eerder ook aan VillaMedia had gevraagd) en nog eens 50% van dat bedrag als vergoeding voor het verlies van exclusiviteit van het artikel. Dat is volgens de kantonrechter in lijn met de jurisprudentie én het werd niet door Media Digitaal tegengesproken, dus werd een totaalbedrag van €798,- aan schadevergoeding toegewezen.
De volledige uitspraak kun je lezen via IE-Forum
Wil je dit soort situaties voorkomen wanneer je werk wil herpubliceren? Lees dan Wetboek voor Bloggers.
Dit wordt een draadje. Over journalistiek, auteursrecht, op je strepen staan en een rechtszaak.
— Nick Kivits ? (@NickKivits) June 25, 2018
Zo ook bij Media Digitaal, een soort knipseldienst. Zo'n dienst verzamelt artikelen voor zijn klanten, en draagt daar geld over af om auteursrecht mee af te kopen. Belandt een artikel van mij in een knipselmap, dan krijg ik daar als freelancer een kleine vergoeding voor. Dat mag.
— Nick Kivits ? (@NickKivits) June 25, 2018
Toen ik Media Digitaal wees op de fout, werd er in eerste instantie niet gereageerd. Toen er toch reactie kwam, luidde die: wat we doen mag gewoon. Maar voor de zekerheid haalde ze het stuk wel offline.
— Nick Kivits ? (@NickKivits) June 25, 2018
Die rechtszaak kwam er dus. En toen werd het vuil. Media Digitaal beweerde dat de link naar het artikel niet zomaar gevonden kon worden. Het stuk stond niet op hun website, maar op hun server. Ik had het alleen kunnen vinden door Media Digitaal te hacken, aldus Media Digitaal.
— Nick Kivits ? (@NickKivits) June 25, 2018
De zaak vond plaats in april en afgelopen vrijdag was de uitspraak. De rechter heeft me op alle punten gelijk gegeven. Daar ben ik blij mee, al heeft het hele gedoe me wel te veel energie gekost.
— Nick Kivits ? (@NickKivits) June 25, 2018
Toch zou ik het zo weer doen. Mijn artikelen zijn van mij. Daar heeft iedereen met z'n tengels vanaf te blijven. Wil je een stuk van een journalist op je site zetten? Vraag het dan eerst én trek indien nodig de knip. Journalistiek is geld waard. En een goede advocaat ook.
— Nick Kivits ? (@NickKivits) June 25, 2018
Ze trokken ook nog mijn auteursrecht in kwestie, omdat er ook een illustrator genoemd werd in de credit line. In hun slechte scan was het woord 'illustrator' weggevallen, dus vonden ze dat het niet zeker was dat ik het stuk had geschreven….
— Nick Kivits ? (@NickKivits) June 25, 2018
Meer over auteursrecht en journalistiek lees je in Wetboek voor Bloggers.
