Welke rechten gelden er wanneer je een podcast maakt of erin te gast bent? Ook bij het maken van een podcast heb je te maken met rechten en regels, zoals auteursrecht, eer en goede naam, privacy, portretrecht en contracten. Als pocastjurist help ik je daar graag bij.
Auteursrecht en podcasts
Wanneer je een podcast maakt heb je op verschillende vlakken en momenten te maken met auteursrecht:
- Auteursrecht op het eindresultaat
- Citaatrecht van fragmenten
- Parodie en satire
- Auteursrecht op muziek
- Auteursrecht op de videopodcast of videocast
- Auteursrecht op ingekocht materiaal, zoals de bumper
- Auteursrecht op een podcastinterview
Wanneer je volledig zelfstandig een podcast maakt, zal een en ander relatief eenvoudig zijn. Je bent in principe zelf de auteursrechthebbende van je podcast of videopodcast en je koopt wellicht wat (stock)materiaal in, maakt af en toe gebruik van een citaat en draagt een vergoeding af aan onder meer Buma/Stemra en Sena voor het gebruik van muziek.
Maak je samen met anderen de podcast, dan kan het zijn dat jullie alleen gezamenlijk de auteursrechthebbende zijn of dat iemand auteursrechten heeft op een onderdeel van de podcast.
Privacy in podcasts
Wat je over jezelf deelt in een podcast moet je natuurlijk lekker zelf weten, maar wat mag je over en van anderen delen?
Met toestemming mag alles, maar wat als je geen toestemming kan of wil vragen? Wat mag je dan over een ander bespreken?
Dit moet je bepalen aan de hand van een belangenafweging. Het zijn namelijk twee grondrechten die met elkaar overlappen en waarbij je per keer moet bepalen welke voor gaat. Het gaat hier om jouw vrijheid van meningsuiting als podcaster en het recht op eer en goede naam en privéleven van de persoon of personen die je bespreekt.
Een podcast mag je meestal zijn als een vorm van journalistiek. Hoe belangrijker het onderwerp is voor het publieke debat, hoe meer je mag zeggen.
De manier waarop je het brengt doet er ook toe. Hoe harder de beschuldiging en hoe meer je iets brengt als feiten, hoe beter je het moet kunnen onderbouwen. Is je podcast meer een column, dan heb je weer meer vrijheden. Als het gaat om satire heb je ook weer meer vrijheid.
Je mag meestal een gesprek waaraan je zelf deelneemt wel opnemen. Dat is niet strafbaar. Maar die gepsreksopname publiceren in je podcast is een ander verhaal. Daar gaat die belangenafweging weer een rol spelen.
Reclame in podcasts
Heb je een sponsor voor je podcast of maak je gebruik van affiliate links in je show notes? Dan moet je voldoen aan de regels van het reclamerecht.
In 2022 hield 80% van de Europese influencers zich niet aan deze regel. Er wordt daarom nu extra gecontroleerd
Ook is de Reclamecode Social Media & Influencermarketing van toepassing op reclames in podcasts.
Het meest belangrijke is dat reclame altijd herkenbaar moet zijn. Er zijn voor podcasts (nog) geen vaste regels over hoe je reclame moet vermelden. Het is dus vormvrij. Je kunt dat doen met een herkenbaar deuntje, als een soort reclameblock of je bijvoorbeeld simpelweg benoemen wie de sponsor van de aflevering is. Heb je een gast die betaalt om in jouw podcast te mogen verschijnen, dan is het belangrijk dat het voldoende duidelijk is dat daarmee die aflevering gesponsord is.
Is je podcast ook een video? Als je meer dan 500.000 volgers hebt, moet je ook voldoen aan de regels van de Mediawet. Je moet je aanmelden bij het Commissariaat voor de Media en je aansluiten bij de Stichting Reclame Code. Ook moet je een redactiestatuut hebben. Daarnaast zijn de regels voor reclame veel strenger.
Afspraken met je podcastgast
Er zijn altijd onuitgesproken verwachtingen over en weer. Als maker van een podcast wil je volledige controle, vind je dat de podcast van jou is en dat je er dus alles mee mag doen wat je wil.
Maar wat nou als je de podcast zo edit dat er iets uit wordt gehaald, waardoor de gast van je podcast er niet meer achter staat. Dat het opeens uit context wordt gehaald of dat het verhaal nu niet meer is zoals iemand het bedoelde.
En wat als je er korte stukken uit wil halen, om op social media te publiceren ter promotie van de podcast. Dat kan natuurlijk sowieso wel als citaat, maar misschien dat je gast daar niet altijd blij mee is, omdat de context ontbreekt.
Daarnaast wil de gast de podcast misschien wel ter promotie inzetten voor zichzelf. Publiceren op eigen kanalen in het geheel of ook slechts de kleine stukjes. Die kleine stukjes mogen natuurlijk als citaat. Maar het geheel publiceren wil je misschien niet.
Maak daarom goede afspraken:
- Minimale en maximale duur dat de podcast online staat
- Waar, wanneer en hoe de podcast gedeeld gaat worden
- Alleen audio, of ook video?
- Mag de podcast geedit worden en heeft de gast daar nog inspraak in?
- Mogen er shorts van gemaakt worden en is daar akkoord van de gast of juist van de host voor nodig?
- Op welke manier mag de gast de podcast delen of gebruiken?
- Tussentijdse opzegmogelijkheid, zodat de gast kan verlangen dat de podcast offline gaat?
- Welk recht is van toepassing?
- Wat doen jullie bij een geschil?
Of boek een Oploskoffie om je overeenkomst te laten controleren (en aanpassen).
Contracten bij opdrachten of samenwerkingen
Een podcast produceren kun je samen met anderen doen. Er is een host, misschien wel een aparte producer en natuurlijk ook een editor. Wellicht heb je een speciale jingle laten maken, zijn er afspraken over het gebruik van een podcaststudio, heb je adverteerders? Daar moet je allemaal afspraken mee maken.
Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn, als het maar duidelijk is.
Je zou alle juridische zaken rondom aansprakelijkheid etc. zelfs achterwege kunnen laten. Tuurlijk, het is fijner om dat wel te regelen, zodat daarover ook geen discussie kan ontstaan, maar de inhoud, zoals dat bijvoorbeeld ook in een briefing zou kunnen staan, en andere vooral praktische afspraken, die zijn het belangrijkste.
Bescherm de titel met een merk
De naam of titel van je podcast is van zichzelf niet beschermt. Het is waarschijnlijk ook een andere naam dat je bedrijfsnaam, waardoor je ook niet een klein beetje bescherming kunt ontlenen aan het handelsnaamrecht.
De enige oplossing is dus het inschrijven als merk bij BOIP, zodat je een Benelux merk hebt. Uitbreiden naar andere landen kan later altijd nog.
