AI en auteursrecht op teksten: wie heeft welk recht?

Geen auteursrecht op een idee

Op een idee kun je geen auteursrecht hebben. Dat is namelijk geen voortbrengsel. Alleen op dat wat is uitgewerkt kun je auteursrecht hebben. Je kunt dus geen auteursrecht hebben op het idee voor een tekst, maar eventueel wel op de uiteindelijke tekst.

De prompt of opdracht geeft wel kaders, maar daarna laat je AI het werk doen. Net zoals een opdrachtgever een freelancer een opdracht geeft.

Geen auteursrecht op een stijl

Ook op een stijl op zich rust geen auteursrecht. Dat is immers ook op zichzelf nog geen resultaat of voortbrengsel. Een stijl is te abstract voor auteursrechtelijke bescherming.

Alleen een stijl en een idee combineren in je prompt, maakt dus nog niet dat je op de uitkomst het auteursrecht zou kunnen hebben.

Als je met behulp van AI een werk in een bepaalde stijl maakt, is dat dus in principe ook geen inbreuk op auteursrecht.

Auteursrecht op een prompt

Als de prompt creatief genoeg is en niet te banaal en triviaal, zou je nog een auteursrecht op de prompt kunnen hebben. Als iemand anders diezelfde prompt gebruikt, is dat wellicht nog een inbreuk op die prompt.

De uitkomst hoeft alleen geen inbreuk te zijn op jouw prompt, noch op de uitkomst van die jij verkreeg door het gebruik van de prompt.

Auteursrecht op 11 woorden

Het auteursrecht geeft op zichzelf geen minimum aan. Het moet vooral voldoende creatief zijn en het gevolg zijn van een menselijke intellectuele schepping.

Er is al eens op 11 aaneengesloten woorden auteursrecht aangenomen. Dat wil niet zeggen dat op alle 11 aaneengesloten woorden meteen auteursrecht rust, maar het kán wel. In theorie kan het op minder woorden ook. Zelfs één woord zou beschermd kunnen worden door het auteursrecht.

Maar veel te vaak is het te normaal, te basaal en triviaal en is er dus een gebrek aan een minimum van creativiteit voor die zin. Dan rust er geen auteursrecht op.

AI tekst is geen menselijke intellectuele schepping

Wat AI zelf doet, zoals het schrijven van een tekst, is geen menselijke intellectuele schepping. Maar de invloed van de mens, vooraf met een prompt, tussentijds door aansturing en/of achteraf door middel van redactie, kan dat wel zijn.

Een tekst die gegenereerd is door AI zou mogelijk wel voldoende creatief kunnen zijn. Het is ook een werk van letterkunde. Bovendien is de tekst een resultaat.

De belangrijkste vraag is daarmee of de tekst met voldoende menselijke inspanning en creatieve keuzes tot stand is gekomen.

• Ja: dan rust er op de tekst auteursrecht
• Nee: dan is de tekst vrij van auteursrecht

Aan wie is het auteursrecht toe te schrijven?

Dus zelfs als we zouden zeggen dat op een door AI gegenereerde tekst wel auteursrecht zou kunnen rusten, aan wie komt dat auteursrecht dan toe?

De auteur van de prompt heeft alleen een idee ingegeven en is te vergelijken met een opdrachtgever. Een prompt zou dus al verdomd gedetailleerd en lang moeten zijn, wil de promptschrijver een beroep kunnen doen op de uitkomst. Er zou dan weinig ruimte over moeten zijn geweest om nog creatieve keuzes te maken. Heb je er zoveel werk al in zitten, dan is het wellicht al niet meer interessant om AI het werk nog te laten doen, of het is juist zo dat je AI feiten op laat sommen.

Waarschijnlijk heb je zelf te weinig creativiteit toegevoegd, om het auteursrecht op de tekst te kunnen claimen.

ChatGPT eist vermelding bij openbaarmaking

ChatGPT eist dat je vermeld dat een tekst mede tot stand is gekomen met behulp van AI, wanneer je die tekst openbaar maakt.

“The role of AI in formulating the content is clearly disclosed in a way that no reader could possibly miss, and that a typical reader would find sufficiently easy to understand.“

Vergis je niet! Hiermee wordt geen auteursrecht geclaimd. Mijn vermoeden is dat ze het slechts eisen om, bijvoorbeeld in de VS, niet aansprakelijk gesteld te kunnen worden voor gevolgen, omdat iemand het als ‘eigen werk’ heeft gepubliceerd en het gebruik van AI niet vermeld heeft.

Sterker nog, ChatGPT wil ook dat je je eigen naam bij je werk vermeldt.

Moet je het dan altijd vermelden of hoef je het niet meer te vermelden wanneer je veel hebt aangepast waardoor er weinig meer van de AI over zou zijn gebleven (kan dat wel, als dat de basis was?)

Ja, het gaat hier immers niet om het auteursrecht en ook niet om hoeveel er van de een of de ander afkomstig is, maar simpelweg om de mededeling dat er AI bij gebruikt wordt.

Dit zijn dus allemaal contractuele bepalingen, geen wettelijke bepalingen.

Als je nog iets wijzigt aan de tekst?

Niet alle teksten zijn misschien meteen al goed. Je zult het nog redigeren en aanpassen.

Afhankelijk van hoeveel je daarin nog wijzigt en aanpast, zou het kunnen zijn dat je daardoor zoveel creativiteit toevoegt, en zoveel creatieve keuzes maakt, dat je alsnog een auteursrecht krijgt op de tekst.

Maar is het slechts eenvoudige redactie, haal je er nog wat fouten uit of verander je een paar zinnen omdat dit beter is voor SEO of conversie, dan is dat wellicht nog niet genoeg om ook auteursrecht te kunnen claimen.

Formule auteursrecht op AI tekst

Volg de volgende formule om te weten of je auteursrecht hebt op je tekst:

zelf geschreven prompt + creatieve keuzes + redactie = auteursrecht

Als twee AI teksten nu veel op elkaar lijken?

Wat kun je doen als twee teksten teveel op elkaar lijken?

Allereerst moet je bepalen of de teksten überhaupt creatief genoeg zouden zijn geweest om er auteursrecht op te laten rusten. Als dat al niet kan, dan houdt daar de discussie al op.

Rust er wel auteursrecht op? Dan is de vraag aan wie dat toekomt? Was er voldoende invloed van een persoon of is het allemaal gegenereerd door de AI software?

Als twee teksten los van elkaar geschreven of gegenereerd zijn en veel op elkaar lijken, kun je je afvragen of het nog wel creatief genoeg is voor het auteursrecht. Is het daardoor niet juist zo banaal en triviaal dat er op meerdere manieren tot dezelfde uitkomst gekomen kon worden?

Inbreuk door AI

Pas als er een persoon auteursrecht heeft op de tekst, kun je een ander aanspreken op een inbreuk. Of die inbreuk het gevolg is van AI of door een persoon, maakt in principe niet uit. Je kunt je natuurlijk wel afvragen of, als AI met bijna eenzelfde tekst op de proppen komt, waar dat dan door komt? Is dat omdat ze de ene tekst goed gelezen en vervolgens gekopieerd hebben of omdat beide teksten door AI zijn gegenereerd en het dus gewoon niet zo creatief is als je zou denken?

Als er nog maar weinig over een bepaald onderwerp is gepubliceerd, kan het zelfs voor AI lastig zijn om met iets origineels op de proppen te komen. De kans op een kopie of te grote overeenkomsten ligt dan op de loer.

Het kan dus verstandig zijn om de tekst die je door AI hebt laten genereren, nog even door een plagiaatchecker te halen.

I-depot wordt mogelijk belangrijker

Denk je een eigen auteursrecht op een tekst te hebben? Ofwel omdat je hem volledig zelf hebt geschreven of omdat je veel hebt aangepast aan de door AI gegenereerde tekst, dan kun je iets doen tegen een kopie.

Belangrijk zal dan worden om aan te tonen wie de tekst het eerste had geschreven. Dat is immers de partij die het auteursrecht heeft. Hoe toon je dat aan? Bijvoorbeeld door te bewijzen wanneer je de tekst hebt geschreven of hebt geupload naar je website of ander kanaal.

Om dat kracht bij te zetten zou je de tekst ook als I-depot bij BOIP kunnen vastleggen. Zo kun je op een later moment laten zien op welk moment jij al beschikte over de tekst.

Andere artikelen over AI

In 2018 schreef ik al over ‘computerkunst‘ en dus het maken van kunst met behulp van AI en de gevolgen voor auteursrecht.

Lees ook mijn eerdere artikel over AI en auteursrecht op afbeeldingen.