Met AI-tools kun je de mooiste afbeeldingen maken, als je maar de juiste opdracht of ‘prompt’ invoert. Veelal gratis ook nog. Maar rust daar dan auteursrecht op, en zo ja, wie heeft dan dat auteursrecht?
4 criteria voor auteursrecht
Er zijn volgens Europese rechtspraak 4 criteria nodig om auteursrecht te verkrijgen 1 :
- Voortbrengsel van letterkunde, wetenschap of kunst;
- Menselijke intellectuele inspanning
- Originele of creatieve keuzes
- Resultaat (dus niet slechts een idee)
Hulp van machines en software mag voor auteursrecht
Foto’s zijn ook door auteursrecht beschermd 2 , terwijl je, zeker met telefoons en digitale camera’s, kunt zeggen dat een groot deel van een foto al gemaakt wordt door de camera. Het gaat namelijk niet om de kwaliteit van de foto of de nabewerking. Het gaat om de keuzes die je maakt bij het bedienen van die camera. Standpunt, belichting, uitsnede, nabewerking en ga zo nog maar even door.
Het gaat er dus ook niet om hoe makkelijk het is, maar wel wat je als mens hebt toegevoegd en wat jij hebt ingebracht.
De machine maakt geen creatieve keuzes, laat staan dat er sprake is van menselijke intellectuele schepping. De AI software of AI machine zelf kan dus niet het auteursrecht krijgen op de uitkomst die door AI is gegenereerd.
Wie heeft auteursrecht op AI, de schrijver van de opdracht of de softwareontwikkelaar?
De schrijver van de opdracht of prompt heeft het auteursrecht op het werk dat gemaakt is met AI-software.
Het is immers ook niet de fabrikant van de camera of telefoon die het auteursrecht heeft op een foto. De drukkerij heeft ook niet het auteursrecht op het boek dat ze hebben gedrukt, gesneden en gebonden. De producent van het schildersdoek, verf en penselen is niet de auteursrechthebbende van het schilderwerk. Microsoft is niet de auteursrechthebbende op de bestanden die jij ermee hebt gemaakt. Canva (aff.) is niet de auteursrechthebbende van de social media posts die jij met de software en beschikbare grafische elementen hebt gecreëerd.
Maar de vraag is wel of jij genoeg doet met een machine of genoeg toevoegt aan software om auteursrecht te krijgen op de uitkomst.
Kun je auteursrecht hebben op een AI afbeelding?
Ja, als er maar genoeg ‘menselijke intellectuele inspanning’ is geleverd en er voldoende creatieve keuzes zijn gemaakt.
Nou is de drempel voor creativiteit laag. Auteursrecht draait niet om hoge creatieve, kunstzinnige of intellectuele waarde. Ook huiselijke knutselwerkjes kunnen eronder vallen.
Maar het moet wel meer zijn dan wat ‘banaal en triviaal’ of wat gewoon is. Het moet dat overstijgen wat wij allemaal wel zouden bedenken.
Dus is je opdracht of prompt die je invoert in AI software, zoals DALL-E, zo eenvoudig is dat iedereen dat zo in had kunnen voeren, heb je op de uitkomst mogelijk ook geen auteursrecht.
Overigens tellen ook je keuzes achteraf mee. Als DALL-E je 10 opties voorschotelt, maak jij een keuze in welke je gebruikt. Wellicht bewerk je die nog, maak je nog een uitsnede of gebruik je het als basis voor een social media post waaraan je nog vanalles toevoegt. Op dat eindproduct zou dan alsnog auteursrecht kunnen rusten.
Hoe beter de prompt, hoe meer auteursrecht
Een goede opdracht of prompt schrijven is zo gemakkelijk nog niet. Je hebt misschien al een beetje iets in je hoofd, maar dat kan AI niet raden. Je moet dus wel degelijk moeite doen om een goede opdracht te geven om zo de juiste afbeelding te laten genereren.
Cosmopolitan liet een cover door DALL-E maken. Dat heeft uiteindelijk vele uren werk gekost.
Zijn AI-afbeeldingen een inbreuk op auteursrecht?
Zo’n AI afbeelding ontstaat niet vanzelf. Alleen een geschreven opdracht zorgt natuurlijk nog niet voor een afbeelding.
De software moet weten wat je bedoelt. De woorden moeten gekoppeld worden aan afbeeldingen. De AI software moet informatie gevoerd krijgen om te leren wat er op welke afbeeldingen te zien is, zodat ze op basis daarvan weer nieuwe afbeeldingen kunnen maken.
Afbeeldingen downloaden en naar de software uploaden is een inbreuk. Maar als de software zelf een beetje op Google rond gaat kijken en zo alle afbeeldingen analyseert, hoeft er niet per se iets aan de hand te zijn.
De manier waarop de afbeeldingen gebruikt worden maakt natuurlijk ook uit. Alleen informatie uit andere afbeeldingen gebruiken is geen probleem. Maar zodra de AI software onderdelen van bestaande afbeeldingen overneemt, die je nog steeds herkent in het nieuwe werk, dan is dat mogelijk een inbreuk op auteursrecht.
Als er sprake is van een inbreuk, dan moet de persoon die de afbeelding openbaar maakt en/of verveelvoudigt worden aangesproken en dus ook niet de makers van de AI software.
En de algemene voorwaarden van de AI tools dan?
Die voorwaarden kunnen vooral iets zeggen over het gebruik van de tool. Bijvoorbeeld hoe je de tool niet mag gebruiken, waar je de tool niet toe aan mag zetten om het te maken.
Auteursrecht claimen kunnen ze eigenlijk niet in Nederland. Hier moet het overgedragen worden met een akte, waar dus een handtekening op moet staan. In de voorwaarden kan hooguit staan dat je mee moet werken aan die overdracht óf er moet om een rechtsgeldige elektronische handtekening (vergelijkbaar met de ‘natte handtekening’) gevraagd worden, zodat die akte meteen al geregeld is.
DALL-E zegt op het moment van schrijven van deze blogpost overigens niets over auteursrecht, behalve dan dat je geen auteursrechtelijke werken mag uploaden, als je daarvoor geen toestemming van de rechthebbende hebt.
