Het nieuws staat vol met aanslagen, verijdelde aanslagen en verdachten die nog gezocht worden. Bij AP, maar ook bij AFP en andere nieuwsdiensten zijn foto’s van enkele verdachten beschikbaar. Deze worden vervolgens door nieuwsmedia gepubliceerd met een (c), gevolgd door de naam van het persbureau dat de berichten verspreid en de foto beschikbaar heeft. Daarmee lijkt het alsof bedoeld wordt dat het persbureau het auteursrecht op die foto zou hebben. Terecht rijst de vraag of een persbureau wel een auteursrecht kan hebben op een pasfoto of politiefoto.
Zomaar een vraag tussendoor – hoe kan Associated Press copyright claimen op een politie/paspoortfoto? pic.twitter.com/5ycdhJKSt5
— Rob van Kan (@EdgeOfEurope) November 21, 2015
Een foto heeft auteursrecht wanneer het creatief genoeg is
De drempel voor creativiteit is laag, maar om van een auteursrechtelijk werk te kunnen spreken moet er bij een foto sprake zijn geweest van scheppende menselijke arbeid en creatieve keuzes. Een pasfoto of politiefoto wordt puur gemaakt op basis van techniek. Geen creatieve keuzes. Iemand moet recht in de lens kijken en de belichting moet goed zijn. Een pasfoto waarbij creatieve keuzes zijn gemaakt zou worden afgewezen voor gebruik in een paspoort.
Omdat er geen creatieve keuzes zijn gemaakt en de foto’s puur zijn ingegeven door techniek, rust er geen auteursrecht op deze foto’s.
Is een persbureau de auteursrechthebbende?
Een persbureau kan dus niet de auteursrechthebbende van de foto zijn. Dat zij de enige zijn die over de foto beschikken en daarom alsnog wel de bron genoemd wordt, doet daar niets aan af. Het kan best zo zijn dat een persbureau de informatie alleen geeft als ook de bron genoemd wordt. In dit geval is dat dus een persbureau.
Hierboven drie voorbeelden.
De eerste is van The Washington Times. Zij verwijzen tussen haakjes wel naar de bron, maar door het ontbreken van de (c) doen ze niet alsof het AP het auteursrecht op de foto heeft. Een mooie oplossing dus.
De tweede is van de Volkskrant. Zij hebben er wel een (c) bij gezet, waardoor het net lijkt alsof AFP de auteursrechthebbende van de foto is.
De Telegraaf (derde voorbeeld) zit er een beetje tussenin. Het is heel gebruikelijk om met “Foto: auteursrechthebbende/bron” aan te duiden waar de foto vandaan komt. Meestal wordt daar de auteursrechthebbende mee bedoeld. Maar deze aanduiding zegt dat niet letterlijk. Het zou dus wat verwarrend kunnen werken, maar een probleem is het niet.
Portretrecht van een Verdachte
Verdachten hebben ook een portretrecht. Zelfs een terrorist heeft dat. Maar onder omstandigheden mag zo’n foto toch in de media verschijnen, zonder blur of balkje. Lees daarover meer in de andere blogposts:
– Portretrecht van een verdachte: Wat doen we met het zwarte balkje?
– Mocht de NOS de beelden van verdachte Tarik Z. wel uitzenden?
– Wat zegt het zwarte balkje over een geportretteerde?
– Portretrecht: wel een documentaire, geen krantenartikel
– Mogen particulieren beelden van bewakingscamera’s openbaar maken?