Beeld voor Bloggers

Beelden bewerken

Een groot misverstand is dat je beelden mag bewerken en ze dan geen auteursrecht meer zouden hebben. Dat is niet waar. Het bewerken van een beeld kan verminking betekenen. Dat is een inbreuk op het persoonlijkheidsrecht van de maker. Daarvoor kunnen auteursrechthebbenden extra schadevergoeding vragen. Bewerk beelden dus nooit, tenzij je daar expliciet toestemming voor hebt.

Naamsvermelding

Nog een misverstand is dat je beelden mag gebruiken, zolang je er maar een naam of bron bij noemt. Ook dat is niet waar. Naamsvermelding op zich, is nooit voldoende. Er is altijd nog toestemming nodig of bijvoorbeeld een uitzondering, zoals het citaatrecht. Dus al heb je toestemming of al kun je gebruik maken van een uitzondering, plaats nog steeds de naam bij het beeld. Niet alleen een verplichting, maar ook wel zo vriendelijk naar de maker toe, die tenslotte tijd (en geld) heeft geïnvesteerd in het maken van dat beeld.

Creative Commons

Sommige makers geven vooraf toestemming voor gratis gebruik van de beelden, door het beeld een creative commons licentie mee te geven.
Let erop dat je de juiste licentie kiest! Ik heb meer dan 30 bronnen verzameld waar je mooie foto’s kunt vinden met een creative commons licentie. Deze afbeeldingen mag je dus gratis gebruiken. Blijf wel goed letten op de licentie: mag je met de foto doen wat jij er mee wil doen?

Creative Commons CC0

Creative Commons kent ook de zogenaamde CC0 licentie. Dit staat gelijk aan publiek domein.
Het probleem is dat we in de EU niet zelf er voor kunnen kiezen werken in het publiek domein te brengen. In de VS kan dat wel.
Sites als Gratisography, Death to Stock en Unsplash maken hier dankbaar gebruik van. Je kunt via hen aan gratis beelden komen, waarbij je meestal zelfs niet aan naamsvermelding hoeft te doen. Je mag de beelden ook bewerken.

Citaat

Een van de belangrijkste uitzonderingen op het auteursrecht is het citaatrecht. Kun je een beeld als citaat gebruiken, heb je geen toestemming van de maker meer nodig. Wel blijft naamsvermelding vereist.

Voor iets een citaat is, moet je aan verschillende eisen voldoen. Een plaatje bij een praatje is niet voldoende.
1. Allereerst is iets pas een citaat wanneer je slechts een deel gebruikt. Dat is bij beeld natuurlijk wat lastig. Je mag in elk geval geen hele series gebruiken en het beeld niet groter uploaden dan nodig. Je mag dus wel een heel beeld gebruiken. Het is een fabel dat door gebruik van een thumbnail of het croppen van beeld, je het beeld wel zou mogen gebruiken, terwijl het niet aan de verdere vereisten van een citaat voldoet.
2. Als je een beeld als citaat wil gebruiken, moet het beeld wel al rechtmatig openbaar gemaakt zijn. Het beeld mag dus niet achter een een slotje of wachtwoord staan of anderszins niet-openbaar privé beeld zijn. Ook mag je geen beelden gebruiken die misschien door een ander wel openbaar gemaakt zijn, maar nooit openbaar gemaakt hadden mogen worden.
3. Vervolgens moet het proportioneel zijn. Het citaat moet in verhouding staan tot het werk waar je het in gebruikt. Een blog maken met alleen 1 beeld en een titel en/of onderschrift is dus niet voldoende. Het beeld moet echt weer in een groter geheel staan. Alsof het weer als citaat uit jouw blogpost gehaald zou kunnen worden, zeg maar.
4. Vervolgens moet je citaat ook relevant zijn. Het moet passen binnen het doel of de context van je blogpost. Het mag geen plaatje bij een praatje zijn. Je gebruikt het citaat om iets te verduidelijken. Bijvoorbeeld een still uit een film, omdat je iets over die film wil vertellen of een foto van een product, omdat je je mening over dat product wil geven.
5. Je mag geen persoonlijkheidsrechten schenden. Dat wil zeggen dat je onder meer het beeld niet mag bewerken of aanpassen en niet een andere naam dan die van de maker bij het beeld mag plaatsen. Je mag dus ook niet het watermerk van je eigen blog in het beeld plaatsen. Daarmee doe je tenslotte net alsof het je eigen beeld is, terwijl dat niet zo is.
6. NAAMSVERMELDING! Als je een beeld als citaat gebruikt, vergeet dan absoluut de naamsvermelding niet. Alleen het woord bron met daarachter een linkje is absoluut niet voldoende. Dan nog liever een naam zonder link (volgens de regels in elk geval, wellicht dat de maker van het werk er anders over denkt)

Social Media en Pinterest

Beelden gevonden? Via Google, Social Media, WeHeartIt of Pinterest? Het zorgt niet voor een uitzondering op bovenstaande regels. Ook niet als je de maker niet meteen kunt vinden. De foto in de Google zoekbalk plaatsen zorgt ervoor dat je kunt vinden waar de foto nog meer geplaatst is, waarmee je vaak ook de oorspronkelijke bron kunt vinden. Kost misschien wat meer moeite, maar zul je toch moeten doen. Je mag ook nooit Google, Pinterest of een andere site als bron noemen, als dit niet naar de maker verwijst.

Ik ben maar een (hobby)blogger

Schat jezelf niet te laag in en onderschat de makers niet. Een blogger heeft nauwelijks andere rechten dan een andere gebruiker van beeld. Je hoopt misschien dat je niet veel schade aanricht door het gebruik van het beeld, maar de schade wordt er voor een fotograaf niet minder om. Denk er dus niet te licht over.
Maak het liefst je eigen beeld. Kan of wil je dat niet, zoek dan naar geschikt beeld via betrouwbare bronnen.

Wil je meer leren hierover? Lees dan Wetboek voor Bloggers.