Auteursrecht op huizenfoto’s?
Met huizenfoto’s op Funda of foutenhuizen.nl kun je je uren vermaken. Creatief genoeg om er auteursrecht op te laten rusten, zou je zo zeggen. Maar nu hebben twee fotografen ruzie. Zij maakten beide een fotoserie over, onder meer, Belgische huizen, met bijzondere gevels. Hans van der Meer maakte voor het Rijksmuseum een fotoserie over Nederlandse en Belgische gevels. Herman van den Boom maakte eerder al een serie over enkel Belgische gevels onder de naam Neigbours. 3 van die gevels komen in beide series voor. Daar is Herman van den Boom niet zo blij mee. Hij schakelt een advocaat in. Maar is er überhaupt wel een juridisch probleem?
bovenstaande foto komt uit de serie Neighbours van Herman van der Boom, maar wordt in o.a. de Volkskrant gebruikt voor de promotie van de serie Document Nederland van Hans van der Meer
3 inbreukmakende foto’s
De 3 specifieke foto’s die inbreuk zouden maken, heb ik helaas niet gevonden. Mij viel echter wel het volgende op:
Bovenstaande foto is van Herman van der Boom. De foto werd in 2011 al gepubliceerd in onder meer de Volkskrant, met betrekking tot de serie Neighbours. De foto kwam ik echter opnieuw tegen in het artikel van de Volkskrant over dit ‘plagiaat’ verhaal, maar nu met als maker Hans van der Meer. De foto’s zijn echter identiek. Zelfs de wolken zijn hetzelfde. Het lijkt mij een vergissing te zijn, maar uiteraard wel een die in dat geval rechtgezet moet worden.
foto uit de serie Document Nederland, van Hans van der Meer, voor Rijksmuseum
Bovenstaande foto, die Hans van der Meer voor het Rijksmuseum maakte, wordt door Herman van der Boom ook als ‘plagiaat‘ aangemerkt. De foto heb ik bij hem nog niet terug kunnen vinden. Wellicht staat het in zijn boek, maar dat heb ik nog niet in kunnen zien. Om welke 3 foto’s het exact gaat en of deze werkelijk inbreuk maken, is daarom nog onduidelijk.
LawStories in je mailbox?
Auteursrechtelijke bescherming voor huizenfoto’s?
Op (het begrip, idee, concept etc.) ‘huizenfoto’s’ rust geen auteursrecht. Op een specifieke, individuele foto (of zelfs de serie als geheel) kan wel auteursrecht rusten. Je kunt dus niet zeggen: “Ik maak huizenfoto’s, dus jij mag geen huizenfoto’s meer maken.” Het idee om gevels te fotograferen en de stijl waarin dat gebeurd, worden niet door het auteursrecht beschermd. Ideeën en stijlen worden namelijk in algemene zin al niet door het auteursrecht beschermd. Alleen uitgewerkte ideeën kunnen door het auteursrecht beschermd worden. Zo’n uitgewerkt idee kan dus een specifieke foto zijn of de fotoserie. Maar een nieuwe foto, die niet in de serie voorkomt, maar er misschien wel in zou passen, maakt nog geen inbreuk.
Te banaal en triviaal
Al te eenvoudige foto’s worden überhaupt niet door het auteursrecht beschermd. Als je een gevel ‘netjes’ op de foto wil zetten, worden daar misschien niet eens voldoende creatieve keuzes bij gemaakt. De foto is dan te banaal en triviaal om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen. Als twee mensen, los van elkaar, hetzelfde werk kunnen maken, vinden we dat werk te banaal en triviaal. Als de opdracht dus is ‘fotografeer een huis’, zullen de meeste mensen dat op ongeveer dezelfde manier doen. (Tenzij ze het expres meer kunstzinnig op de foto willen zetten natuurlijk)
Maar goed, stel dat de foto wel creatief genoeg is om door het auteursrecht beschermd te worden. Als de foto toch nog steeds vrij eenvoudig is, is de bescherming zeer laag. Aan veel factoren kan tenslotte niets veranderd worden. De huizen zijn nu eenmaal zoals ze zijn. Om de gevel recht van voren te kunnen fotograferen, is er niet heel veel keuze in standpunt, bijvoorbeeld. Dan heb je misschien nog wat keuze om meer of minder van de omgeving mee te nemen, maar ook die keuzes kunnen zeer dicht bij elkaar liggen, ook als je elkaars werk nog niet zou kennen.
Afloop
Omdat ik niet precies weet over welke foto’s het gaat, is het eigenlijk lastig hier iets heel zinnigs over te zeggen. Wel ben ik benieuwd hoe dit af gaat lopen. Of er echt een rechtszaak gaat komen en wat daar dan de uitslag van gaat worden. Het Rijksmuseum heeft in elk geval al aangegeven achter Hans van der Meer te staan.
Lees er meer over bij derden: PhotoQ / NOS / de Volkskrant / de Morgen
Lees ook:
– Auteursrecht: Werken in openbare plaatsen
– Hoe kan ik mijn foto’s beschermen?
– Plagiaat door Van Dongen op foto Breukel?
– Opzij gaat niet opzij voor een auteursrechtkwestie
