Auteursrecht: Jouw foto in een advertentie, mag dat wel?
We delen alles online. Via Instagram, Snapchat en Facebook bijvoorbeeld. Trots laten we onze nieuwste aankopen zien en waar we het gekocht hebben. Gunnen we die winkel ook, want anders hadden we er niet gekocht. Iets minder leuk wordt het, wanneer diezelfde winkel opeens jouw foto in een advertentie gebruikt. Zonder ooit wat over je foto gezegd te hebben of jou benaderd te hebben. Maar ja, je bent geen fotograaf, dus wat kun je er helemaal tegen doen?
“We konden je niet taggen”
Bovenstaand verhaal verzin ik niet. Laatst gaf ik een gastcollege bij de Willem de Kooning Academie. Een meisje vertelde dat ze twee broeken bij een leuke winkel had gekocht en daar een foto van had gemaakt en de winkel nog getagd had. Leuk. Nooit wat vernomen van die winkel verder. Tot ze opeens een paar weken later haar foto terugzag in Facebookadvertentie van die winkel. Dus nam ze contact met hen op. De reactie was simpelweg: “We konden je niet taggen, je profiel zal wel op privé gestaan hebben.” Dat vond het meisje niet zo tof en ze vroeg of ze hier nu iets tegen kon doen.
LawStories in je mailbox?
De onwetende winkel
Dat die winkel de foto van deze studente gebruikte, zonder toestemming en in een advertentie, is natuurlijk gewoon een inbreuk op het auteursrecht van de studente. Probleem is dat veel (zelfstandige) winkels niet weten of niet beseffen dat ook op deze foto’s auteursrecht rust. Als ze het al wel weten, zien ze er waarschijnlijk niet zoveel erg in, omdat het geen professionele foto is. Vele auteursrechtsmoesjes zouden ingezet kunnen worden.
Recht op compensatie
De studente is geen professioneel fotograaf en geeft haar foto’s normaal gesproken niet uit in licenties. Een standaard vergoeding heeft zij dus niet. We kunnen ons überhaupt afvragen wat haar schade is, aangezien ze normaal geen geld verdient met haar foto’s. Reputatieschade gaat wat ver. Toch heeft ook zij recht op een compensatie. Anders is haar auteursrecht niets waard. Als ze geen recht zou hebben op een vergoeding, zou iedereen haar foto’s en andere werken gewoon kunnen gebruiken, kosteloos, tot ze zegt dat ze met de inbreuk moeten stoppen. Dat zou nog eens goedkoop werk van anderen gebruiken zijn.
Wat is een redelijke vergoeding
Ze heeft dus eigenlijk recht op de vergoeding van haar schade, maar het is lastig om te bepalen wat die is. We kunnen dan natuurlijk proberen aan te sluiten bij vergoedingen die (kennelijk) in de markt gebruikelijk zijn of die de rechter gemiddeld voor dit soort gebruik toekent. Geld is voor een student natuurlijk altijd leuk, maar de kans dat de winkel tegenstribbelt is groot. Ik heb haar daarom juist aangeraden naar een alternatieve oplossing te zoeken waar zij blij van wordt en waar ook de winkel in mee kan gaan.
Stel dat ze recht heeft op een vergoeding van €250,- en de broeken die ze er gekocht heeft €50,- per stuk kosten. Als zij nou in het komende jaar nog eens 5 broeken bij die winkel uit mag zoeken, heeft zij alsnog ter waarde van €250,- aan nieuwe kleren, terwijl het de winkel minder dan die €250,- kost. Een gewone waardebon of cadeaubon zou natuurlijk ook kunnen.
Misschien kunnen ze er zelfs een nog betere deal uit slaan, waarbij de studente tegoedbon met een hoger bedrag krijgt, maar ze dan ook weer een foto van haar nieuwe aanwinsten zal plaatsen met de naam van de winkel erbij. Dat zou pas echt een win-win situatie zijn.
Naamsvermelding is niet genoeg
De winkel had haar dus wel willen taggen, zeggen ze. Aardig natuurlijk, maar wat zou dat de studente hebben opgeleverd? Helemaal niets. Behalve dat naamsvermelding nooit genoeg is, treft het nu helemaal geen doel. De naam van een professional vermelden, zou in theorie nog een nieuwe opdracht op kunnen leveren. Maar ja, deze studente maakt en levert normaal nooit foto’s tegen betaling. Ze was gewoon enthousiast, meer niet. De naamsvermelding had er dus nooit wat opgeleverd. Juist nu is dus een andere vorm van compensatie extra belangrijk.
Lees ook:
– Redelijke vergoeding voor onrechtmatig gebruik van je foto
– Help! Ik krijg een factuur wegens schending van Auteursrecht
– Hoe kan ik auteursrecht op mijn teksten beschermen?
– Auteursrecht smoesjes: we wisten het niet
– Hoe geef je een juiste naamsvermelding?
