3 tips voor fotografen: omgaan met auteursrecht smoesjes
Als er een foto onrechtmatig gebruikt is en een fotograaf spreekt de persoon daar op aan, wordt de fotograaf met auteursrecht smoesjes om de oren geslagen. Bij voorkeur is het de schuld van een ander, zoals Google, de stagiair of de persoon die de foto heeft toegezonden. Natuurlijk werd het niet expres gedaan. Ze hadden geen flauw idee van de regels of ze dachten eigenlijk dat ze er niet op gepakt zouden worden. Soms hangen ze een zielig verhaal op en klinkt het allemaal best redelijk. Maar trap er niet in! Hoe kan een fotograaf zich nou wapenen tegen auteursrecht smoesjes? Ik geef de 3 belangrijkste tips.
1. Zorg dat je voldoende kennis hebt over auteursrecht
Zo zonde vind ik het, wanneer ik fotografen zie ergeren aan gebruik van hun foto’s, terwijl ze wel rechtmatig gebruikt werden. Soms zijn ze al aan het mailen geslagen om uiteindelijk geld uit te geven aan een jurist die hen moet vertellen dat ze ongelijk hebben. There goes some time and money down the drain. Frustratie om niks. Althans, iets waar je niets tegen kunt doen. Je hoeft niet alles te weten van het auteursrecht, maar als je genoeg zou weten, had je zelf al kunnen beoordelen dat de foto rechtmatig gebruikt was. Dat zou een hoop tijd, geld en moeite hebben bespaard. Bovendien kun je je werk beter beschermen en er betere afspraken over maken, wanneer je goed weet wat je rechten zijn. Je kunt veel over auteursrecht leren door er boeken over te lezen, een workshop te volgen of online artikelen te lezen. Jezelf goed (laten) informeren en professionaliseren hoeft dus niet veel geld te kosten.
LawStories in je mailbox?
2. Bescherm je foto’s
Om met de meest flauwe mogelijkheid te beginnen: als je foto’s niet publiceert, kunnen ze ook niet (gemakkelijk) gekopieerd worden. Maar ja, publicatie, al is het maar op je eigen website, is nodig voor je portfolio en voor marketing doeleinden. Het is dus niet realistisch om maar geen foto’s te uploaden en zoals vroeger alleen met een print portfolio over straat te gaan. Het beschermen van je foto’s zal dus op een andere manier moeten.
Allereerst is het goed en belangrijk om te informeren. Zet in elk geval steeds een naam bij je foto. Zo voorkom je smoesjes als ‘ik wist niet wie de maker was’ of ‘er stond geen naam bij‘. Een copyright notice is in Nederland weliswaar niet verplicht, maar het kan wel een informerende en waarschuwende functie hebben. Je geeft daarmee duidelijk aan dat er auteursrecht op jouw beelden rust. Daarmee voorkom je het smoesje ‘ik wist niet dat er auteursrecht op rustte’. Geef vooral meteen aan waar en hoe iemand wel toestemming of een geldige licentie voor het gewenste beeld kan krijgen. Is dat door jou een mail te sturen of bied je jouw foto’s ook aan via een beeldbank of fotostockbureau?
3. Verdedig jezelf goed
Jezelf goed verdedigen begint natuurlijk bij het voldoende kennis opbouwen over auteursrecht. Vervolgens kun je het jezelf gemakkelijk maken door een standaard brief te gebruiken die je door een jurist of je brancheverenging hebt laten controleren. Zo weet je zeker dat je geen juridische fouten maakt. Zo’n standaard brief hoef je bij elke inbreuk alleen nog maar in te vullen en te versturen. Dat scheelt een hoop tijd en je hoeft niet elke keer weer na te denken hoe je dit weer op zult gaan schrijven. Het volgende moet in elk geval in je brief:
Wat de beste oplossing is, is mede afhankelijk van het doel dat je wil bereiken. Er zijn veel kapers op de kust. Als het dus een groot bedrijf, een krant of tijdschrift is waar jij graag voor zou willen werken, eis dan niet simpelweg jouw schadevergoeding. Deze zullen ze wellicht na een hoop tegenstribbelen wel betalen, maar je kunt er vervolgens ook op rekenen dat je van hen nooit een opdracht zult krijgen. Aan een alternatieve oplossing heb je dan misschien wel veel meer. Bijvoorbeeld dat je het gebruik van dit beeld door de vingers ziet, als ze je het komend jaar maar tenminste 10 opdrachten geven met een bepaalde minimum waarde. Als het ze het aantal opdrachten niet halen, moeten ze vervolgens alsnog het minimumbedrag betalen.
Lees hierover meer in het artikel Inbreuk op Auteursrecht? Een stappenplan
