Wanneer is een overeenkomst rechtsgeldig?

Wanneer is een overeenkomst rechtsgeldig? Of anders gesteld: Wanneer ben je gebonden aan een contract? Het is eigenlijk heel eenvoudig en gaat terug naar de basis van het overeenkomstenrecht: aanbod en aanvaarding.

3 zaken om op te letten

Bij overeenkomsten en contracten zijn voor drie zaken belangrijk om op te letten:

• Is duidelijk wat er is afgesproken?
• Kun je de afspraken bewijzen?
• Heb je geen verboden afspraken gemaakt (met consumenten)?

Alle wijzen van afspraken maken zijn rechtsgeldig

In de basis zijn alle soorten overeenkomsten rechtsgeldig. Of je deze nu mondeling hebt gemaakt, afspraken hebt gemaakt via WhatsApp of een contract hebt opgesteld en dat hebt laten ondertekenen.

De manier waarop je een overeenkomst sluit, maakt dus niet uit voor de rechtsgeldigheid ervan.

Wat ben je overeengekomen?

Het lijkt heel simpel. Je zet je afspraken gewoon op papier (of in de app of op het bierviltje, whatever). Toch blijkt dat vaak veel lastiger te zijn dan je denkt.

Zo bespreek ik regelmatig contracten met klanten. De contracten hebben ze dan zelf geschreven of heeft de andere partij geschreven waarmee ze samenwerken. Wij worden ingeschakeld op het moment dat er iets mis is gegaan of de ene of ander partij van het contract af wil. Soms zijn er contracten die op het eerste oog nog niet eens zo gek in elkaar zitten. De structuur is goed en er staan geen onderwerpen onder verkeerde kopjes. Dat ik het zelf anders zou hebben gedaan of toch wat vollediger had willen zijn, dat soms ook een kwestie van keuze. Als je iets langer naar een contract kijkt, blijkt soms alleen dat aan een bepaalde regel geen consequentie is verbonden, terwijl dat wel nodig was, dat afspraken niet concreet genoeg zijn of dat verschillende bepalingen elkaar tegenspreken of elkaar deels in de weg zitten. Dat valt niet per se op als je een keer snel het contract doorleest.

Het valt pas op wanneer je goed nadenkt over de consequentie van elke bepaling en je de bepalingen niet alleen op zichzelf leest en beoordeeld, maar ook in samenhang met elkaar.

Algemene voorwaarden?

Heb je algemene voorwaarden? Als je die inzet, zijn dat ook afspraken die onderdeel worden van de overeenkomst. Moet je alleen wel goed doen!

• Verwijs naar de algemene voorwaarden
• Verklaar ze van toepassing in de offerte of overeenkomst
• Stel ze tijdig ter hand

Doe je zaken met consumenten? Let dan op dat er geen bepalingen uit de grijze of zwarte lijst in de algemene voorwaarden staan. Die bepalingen zijn namelijk niet rechtsgeldig.

Afspraken bewijzen

Kun je bewijzen dat er afspraken zijn gemaakt en welke dat dat zijn? Ja, mondelinge overeenkomsten zijn rechtsgeldig. Je moet wel aan kunnen tonen met wie die overeenkomst is gesloten en wat de inhoud ervan was. Hoe doe je dat? Zowel jij als de andere partij kunnen wel iets anders hebben onthouden. Een geluidsopname van een gesprek waarin de afspraken worden gemaakt zou al helpen.

Schriftelijk is nog beter. Maar het liefst wel alles bij elkaar, zodat er niet door 80 mailtjes heen gezocht moet worden wat er nou was afgesproken en of nou die afspraak van 26 januari of toch die van 3 maart geldt. Je moet ook zeker weten met wie je die afspraken maakt. Liever niet via een mailadres dat door meerdere personen wordt gebruikt en waarbij onderaan de mail ook meerdere namen staan.

Nog beter is natuurlijk een overeenkomst die is ondertekend. Met een natte handtekening of een gekwalificeerde digitale handtekening. Met dat laatste bedoel ik niet een handtekening die je met een muis zet of met je vinger op een iPad en al helemaal geen ingescande handtekening. Die zijn immers allemaal zeer gemakkelijk te manipuleren.

Maak geen verboden afspraken

Tussen bedrijven en organisaties bestaat er erg veel vrijheid om afspraken te maken en overeenkomsten te sluiten. Nou ja, je mag nog steeds niks strafbaars doen natuurlijk, maar verder mag bijna alles.

Sluit je overeenkomsten met consumenten, dan ben je aan iets meer regels gebonden. Welke dat zijn hangt deels af van de manier waarop je verkoopt. Zo zijn er speciale regels voor verkoop op afstand, maar er zijn ook algemene regels van bepalingen die niet in de algemene voorwaarden voor mogen komen. Dat zijn de zogenaamde grijze en zwarte lijst.