In het FD las ik dat je best logo’s van een ander kon pikken. Nou ja, oude logo’s dan. Het juridisch risico was toch klein. Als jurist komen natuurlijk meteen de woorden Auteursrecht en Merkrecht in me op. Maar op Marketing Online las ik dat ze vooral een moreel bezwaar hebben. Kortom, genoeg reden waarom je geen logo’s moet jatten en wat je dan wel moet doen.
Wie wil er nou een copycat zijn?
In het stukje op Marketing Online wordt er vooral gesproken over onderscheidenheid. Je wil uniek zijn en daarom niets jatten van een ander. Zou ik ook zeggen. Toch werkt het niet zo. Er wordt juist door veel bedrijven zoveel mogelijk tegen bestaande merken aangeleund, om op die manier mee te kunnen varen op de bekendheid van het oorspronkelijke merk. Denk maar aan de eigen merken van supermarkten die zo veel mogelijk moeten lijken op de A-merken. Er wordt massaal over geprocedeerd.
De niet opzettelijke copycat
Je moet naar dure ontwerpbureaus. Voor het proces. Niet voor de uitkomst van dat proces. Maar toch wel om daar dan een goede identiteit uit te halen.
Probleem is echter dat een duur ontwerpbureau, met al zijn processen, nog niet zorgt voor een uniek logo. Sterker nog: soms wordt er iets ontworpen dat toch te veel lijkt op wat er al bestaat. Onbewust wellicht. Logo’s die onbewust in hoofden zijn opgeslagen en er in het proces stukje bij beetje uit komen. Heb je dat logo laten maken, staat overal al op gedrukt, kun je weer van voren af aan beginnen, omdat het nieuwe logo inbreuk blijkt te maken op het auteursrecht of merkrecht van een ander logo. Bummer! Een hoop weggegooid geld.
Betrek een jurist
Ik begrijp best dat een ontwerpbureau nu eenmaal met de creatieve kant van een logo bezig wil zijn. Toch wordt van hen verwacht dat ze ook weten wat er al op de markt is, zodat ze niet iets maken dat lijkt op een bestaand logo. Is dat wel zo, wordt het ontwerpbureau daarvoor aansprakelijk gehouden. Kost dat bureau toch ook een hoop geld. Nu komt het WC-eens praatje: betrek er een jurist bij. En dan niet zo een die op alles nee zegt en altijd vindt dat het niet kan of dat het te risicovol is. Je moet iemand zoeken die mee kan, wil en durft te denken. Die vertelt wat er wél kan en wat eventuele risico’s zijn. Die meedenkt over mogelijke aanpassingen, zodat het wel kan. Een jurist brengt vast de kant en klare oplossing niet, maar kan het ontwerp proces wel opweg helpen. (Of tegenwerken, als je de verkeerde hebt). Hoe eerder je iemand inzet, hoe minder kostbare tijd je kwijt bent als je eenmaal de verkeerde weg in bent geslagen.
Inbreuk op Auteursrecht
Allereerst is een creatief logo beschermd door het auteursrecht. Mag het logo natuurlijk niet te banaal en triviaal zijn. Een logo dat dus te veel lijkt op een bestaand logo, zorgt voor een inbreuk op dat auteursrecht. Zelfs als het niet is ingeschreven als merk. Lastig is natuurlijk dat logo’s die alleen maar door het auteursrecht beschermd zijn, niet in een register voorkomen. Je zult het moeten stellen met bijvoorbeeld Google, om te achterhalen of een soortgelijk logo al bestaat. Eigenlijk kun je dat pas goed onderzoeken, wanneer het logo af is.
Inbreuk op een Merkrecht
Daarnaast kan er nog sprake zijn van een inbreuk op een merkrecht. Dat kan samenvallen met een inbreuk op het auteursrecht, maar dat hoeft niet zo te zijn. In het merkenrecht is de beoordeling veel strenger. Er is eerder sprake van gelijkenis dan in het auteursrecht. Terwijl in het auteursrecht stijlen niet beschermd zijn, speelt de gebruikte stijl in het merkenrecht wel een rol. Lijkt het ene logo verwarringwekkend veel op het logo van een ander merk, dan mag het logo niet gebruikt worden. Enige voordeel: merken zijn ingeschreven in een register dus je kunt makkelijker opzoeken of er mogelijk sprake zou kunnen zijn van een inbreuk.
Goede voorbereiding is het halve werk
Wil je dus werkelijk uniek zijn, geen logo’s ‘lenen’, niet aanhaken bij bekende merken, dan zul je meer moeten doen dan een ontwerpbureau inschakelen en je bezig houden met het proces. Je moet goed weten wat er al op de markt is. Werken in dezelfde stijl is geen probleem. Maar staar je niet blind op het proces.
