Portretrecht en de Mediacode van het Koninklijk Huis
Wat moeten we er nou mee hè, die mediacode. Er is namelijk opeens heel veel kritiek op de mediacode. Omdat de Telegraaf liever niet de brave geposeerde foto’s wil, maar juist foto’s van wat meer privé momenten. Zoals van een skiënde Beatrix, bijvoorbeeld. Moet kunnen toch? Is een onschuldige foto enzo.
De RVD stelt portretfoto’s beschikbaar die o.a. door media gebruikt mogen worden. Auteursrecht is overgedragen aan de RVD. Maker van deze foto is Marcel Vogel
Portretrecht en het strikte privéleven
Iedereen heeft recht op een privéleven. Staat zo in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Zo belangrijk vinden we het. Ja, zelfs BN’ers, politici en leden van het Koninklijk Huis hebben daar recht op. Zou je bijna niet verwachten hè, als je bij de kapper een roddelblad openslaat of de Telegraaf leest. Toch is het zo.
LawStories in je mailbox?
Redelijk belang
Wanneer een portret gepubliceerd is of gaat worden, kan een geportretteerde zich daar alleen tegen verzetten wanneer deze persoon een redelijk belang heeft om dat te doen. Een wat? Ja, een redelijk belang. Dat belang is dus niet ‘ik wil niet’, maar is een meer geobjectiveerd belang. Dus een belang waarvan, ook als het je niet persoonlijk raakt, je zou zou zeggen dat iemand in dat geval inderdaad het recht zou moeten hebben het portret te laten verwijderen.
Privéleven kan een redelijk belang zijn
Het privéleven of portretten die in de strikte privésfeer zijn gemaakt, kunnen zo’n redelijk belang opleveren. Dit is ook meteen waar we onderscheid kunnen maken tussen bekende personen en gewone personen. Bekende personen moeten begrijpen dat ze meer in de belangstelling staan en daardoor, zeker in publieke situaties, eerder op de kiek worden gezet en dit door media gepubliceerd zal worden. Denk bijvoorbeeld aan het voorval van Georgina Verbaan bij de première van Jack bestelt een Broertje.
Maar bekende personen moeten soms ook juist meer met rust gelaten kunnen worden. Ofwel: het privéleven gaat over meer dan alleen wat er in binnenshuis gebeurt. Daarom is het niet altijd redelijk dat er foto’s worden gemaakt door een heg heen, op het werk van een bekende persoon of bijvoorbeeld op de school van de prinsesjes. Wanneer iemand in de uitoefening van zijn functie ergens is, mogen er uiteraard wel foto’s gemaakt worden.
Wat doet de Mediacode dan eigenlijk?
De Mediacode van het Koninklijk Huis is dus niet noodzakelijk. Ze hebben via het portretrecht en privacywetgeving al voldoende bescherming. Het lastige is echter, dat je altijd te maken hebt met en groot grijs gebied. Waar ligt nou de grens van wat nog wel toelaatbaar is en wat niet? Om problemen en discussies daarover te voorkomen is de Mediacode in het leven geroepen. Ze geven de media die de code onderschrijven een aantal momenten per jaar de kans om rustig wat foto’s te maken van de familie. Ongestoord. Waarbij de familie ook helemaal meewerkt, als het goed is. In ruil daarvoor zeggen diezelfde media toe de Koninklijke Familie niet lastig te vallen op andere privé momenten. Of die volgens portretrecht en andere privacyrechten nu door de beugel zouden kunnen of niet. Bijna traditiegetrouw zijn er vooral wat roddelmedia die de code niet ondertekenen en werken juist andere media wel mee.
Vandaag hoofdredactioneel commentaar in De Telegraaf over mediacode: overbodig. #Telegraaf pic.twitter.com/CP2GUpWRcA
— Sjuul Paradijs (@SParadijs) February 23, 2015
Mooi beeld van de oud-vorstin. #telegraaf pic.twitter.com/LexvU02uQF
— Sjuul Paradijs (@SParadijs) February 21, 2015
Wat is de Mediacode?
De Mediacode is een overeenkomst die is opgesteld door de RVD. Media zijn niet verplicht deze te tekenen, maar als ze dat wel doen, krijgen ze er ook wat voor terug. Ze mogen dan namelijk bij de officiële persmomenten zijn. Wie niet tekent, mag dan geen foto’s maken. (Die Media zouden die foto’s natuurlijk wel van andere media of fotografen kunnen kopen, mochten ze het interessante foto’s vinden).
Media mogen leden van het Koninklijk Huis dus niet in strikte privésfeer lastigvallen of achtervolgen of fotograferen. Het is opgeschreven alsof ze er Diana-achtige taferelen mee willen voorkomen. Ook kentekens en vrienden mogen niet herkenbaar in beeld worden gebracht. In ruil daarvoor organiseert de RVD Mediamomenten en krijgen media meer informatie toegespeeld.
Kritiek op de Mediacode
Een aantal journalisten hebben kritiek op de mediacode. Er is immers al een portretrecht en recht op een privéleven. Dit zou de mediacode overbodig maken. Andere journalisten begrijpen wel dat de code van toegevoegde waarde kan zijn, maar vinden dat journalisten zich per definitie fatsoenlijk hebben te gedragen, bijvoorbeeld door de kinderen niet zomaar te fotograferen. Voor een fatsoenlijke journalist is de code dus niet nodig.
Probleem is echter dat niet elke journalist even fatsoenlijk is. De vraag is dan vooral of die journalist of het medium waar die voor werkt, graag de foto’s van de mediamomenten zou willen hebben. Zo ja, kan de mediacode er voor zorgen dat de journalist zich alsnog gaat gedragen. Voor journalisten die al niet zo opjagerig waren en de prinsesjes met rust lieten etc. lijkt mij de mediacode geen probleem. Zij hielden zich daar als vanzelf al aan en krijgen er simpelweg de mediamomenten bij. Wat is dan nog het probleem, zou je zeggen?
De @fokkesukke voor morgen over Alexandrije, Amoebia en Anestasia… of hoe heten ze ook alweer. pic.twitter.com/u86wALQWi0
— Fokke & Sukke (@fokkesukke) February 23, 2015
Lees ook over de mediacode bij anderen de Volkskrant – opinie / NU.nl / AD.nl / NRC.nl / Nieuws.nl / VillaMedia / NOS.nl
