Hoe sterk is je merk? Met een merk kun je optreden tegen anderen die hetzelfde ‘teken’ gebruiken of iets gebruiken dat er verwarringwekkend op lijkt. Maar wanneer is er dan sprake van verwarring?
Lidl introduceerde in 2018 een nieuw biertje, genaamd Kordaat. Dit lieten ze brouwen door Swinkels/Bavaria. Maar al eerder had Grolsch een nieuw biertje op de markt gebracht, genaamd Kornuit. Zie je de overeenkomsten. Volgens Grolsch waren die te groot, dus kwam er een kort geding. Maar er was ook in de reclamewereld en andere media genoeg te doen over Kordaat, omdat ze ook inbreuk zouden hebben gemaakt op auteursrecht en omdat het gepresenteerd werd als bier voor mannen.
Hoe ver mocht Lidl gaan?
Kordaat of Kornuit?
De naam Kordaat lijkt op zijn minst een knipoog naar Kornuit te zijn. Kornuit was het hipster biertje van Grolsch.
Het gaat hier twee keer om pils. Hetzelfde product dus. Als de merken teveel op elkaar lijken kan dat een inbreuk opleveren. De volgende vraag is of het ‘teken’, de merknaam in dit geval, overeenstemmen en te veel op elkaar lijken. De twee namen moeten dan zowel visueel, auditief als conceptmatig/begripsmatig met elkaar worden vergeleken.
Kornuit en Kordaat lijken wel wat op elkaar. Beide twee lettergrepen, waarvan de eerste begint met Kor. De woorden zijn even lang en eindigen beide op een t. Hoe meer merken juist bij de eerste paar letters veel op elkaar lijken, hoe groter de kans dat een consument die snel een biertje wil kopen, de verkeerde te pakken heeft. Het idee is namelijk dat niemand twee flesjes keurig en rustig met elkaar gaat vergelijken, maar eerder snel iets uit het schap rukt (of van een tafel pakt als het om een feestje bij iemand thuis gaat bijvoorbeeld). Dat ze beide eindigen met een t helpt dan natuurlijk ook niet.
Dit geldt ook voor de auditieve vergelijking. De woorden zijn even lang, beginnen beide met kor en eindigen met t. De tweede lettergreep klinkt natuurlijk wel duidelijk anders. Er is sprake van enige overeenstemming.
Dit zou kunnen leiden tot verwarring tussen de twee merken. Vind je dit nou grote onzin, omdat er genoeg verschil is? Dat is nu de kracht van een merk. Als je heel precies kijkt, zijn er wellicht verschillen. Maar zo precies kijkt een consument niet altijd. Uiteindelijk is de vraag of er verwarring kan ontstaan en dat kan ook bij dit soort verschillen al het geval zijn.
Begripsmatig is er wel een verschil. Kornuit staat voor vriend of maat. Kordaat betekent meer zoiets als doortastend of vastberaden. Daar zit dus wel een groot verschil maar een score van twee op drie (wel auditieve en visuele overeenstemming, alleen geen conceptmatige overeenstemming) kan soms toch zorgen voor een merkinbreuk.
Grappig genoeg heeft Grolsch alleen nooit opgetreden tegen de inschrijving van Kordaat als merk. Wellicht omdat het alleen is ingeschreven als beeldmerk en niet als woordmerk. De eenvoudige bezwaarprocedure (oppositie) hebben ze daarmee verspeeld.
Grolsch startte vervolgens een kort geding.
Uitspraak in Kort Geding
Lees de blogpost over de uitspraak in kort geding voor een uitgebreide analyse.
Of er een begripsmatige overeenstemming was, heeft de rechter geen uitspraak over gedaan. Daarvoor moest namelijk eerst vastgesteld worden of het relevante publiek, de bierdrinkers van deze bieren, de woorden wel begrijpen. Weten ze wat kornuit en/of kordaat betekent? Dat had Lidl voldoende moeten aantonen, maar deed dat niet. Het blijft daarom in het midden en is niet meegenomen in de beoordeling.
Auditief ligt de uitspraak in beide gevallen op de tweede lettergreep. Op nuit en daat dus. Daarom is er geen auditieve overeenstemming volgens de rechter.
Bij de visuele overeenstemming werd alleen gekeken naar de schrijfwijze, ondanks dat er ook logo’s als beeldmerken waren ingeschreven. Er is een gedeeltelijke overeenstemming omdat het aantal letters gelijk is, omdat ze beide beginnen met kor en eindigen met een t, maar omdat nui en daa duidelijk anders zijn, is de overeenstemming slechts gering, volgens de rechter.
En als dan toch de beeldmerken (etiketten) met elkaar worden vergeleken, dan zijn er veel verschillen in bijvoorbeeld kleurgebruik, lettertype en overige keuzes is grafische vormgeving.
Volgens de rechter is de overeenstemming tussen de merken als geheel gering. Daarom is er geen sprake van verwarring.
Maar kan er dan toch sprake zijn van ongerechtvaardigd voordeel trekken? Daarvoor moest Kornuit al een bekend merk zijn, waar Kordaat gebruik van zou maken door toch een naam te gebruiken die ermee in verband gebracht wordt. Maar Grolsch heeft dat niet (voldoende) aangetoond, terwijl Lidl wel onderzoeken hiernaar heeft laten doen.
Grolsch trok dus aan het kortste eind en moest accepteren dat Kordaat ook zou bestaan. Ook moest Grolsch € 31.344,75 aan proceskosten vergoeden aan Lidl, naast de proceskosten die Grolsch natuurlijk zelf ook nog had.
Begin 2022 stopte Grolsch met Kornuit.
Kort geding voorkomen? Heb je een nieuwe merknaam op het oog, maakt een ander inbreuk of wordt jij beschuldigd van inbreuk? Boek een Oploskoffie® om een kort geding en andere juridische problemen te voorkomen.
Studio Kordaat
Kijk in het handelsregister van de KvK en je komt verdomd veel ondernemingen tegen met het woord Kordaat erin. Is dat een probleem voor het biermerk Kordaat van Lidl?
Volgens Studio Kordaat, een grafisch ontwerp- en communicatiebureau uit Leiden, wel. Ze hebben namelijk voor hun 1-jarig bestaan in 2017 enkele Kordaat-biertjes laten maken, die ze ook verkochten.
Ze hebben de naam Kordaat alleen nooit als merk ingeschreven voor bier en verder gebruiken ze Kordaat alleen als handelsnaam voor hun communicatiebureau en niet als handelsnaam voor bijvoorbeeld een slijterij. En op het woord Kordaat rust nu eenmaal geen auteursrecht, zoals je zult begrijpen. Kan het (beeld)merk Kordaat dan wel inbreuk maken op die paar liters bier van Studio Kordaat?
Verder vertelt de studio dat ze veel mails hebben gekregen van mensen die de campagne vrouwonvriendelijk vonden. Ik vermoed omdat mensen wellicht gedacht hebben dat de campagne bij hen vandaan komt, omdat ze een communicatiebureau zijn. Daarnaast zouden ze ook mails hebben gekregen van mensen die het Lidl-bier wilden kopen.
Die mails zeggen helaas nog niet dat er ook een juridisch probleem is. Een grafisch ontwerp- en communicatiebureau is immers iets heel anders dan een pilsje.
Studio Kordaat heeft overigens zowel voor hun onderneming als voor het biertje geen merk ingeschreven.
Volgens media zouden er gesprekken komen tussen Lidl en Studio Kordaat. Of die er ook zijn geweest is niet duidelijk. In elk geval bestaan zowel het biertje als de studio nog.
Lees hierover ook meer bij Omroep West en Leidsch Dagblad
Zo. Nu eerst
Weet je nog, dat akkefietje tussen Bavaria (jawel, de brouwer van Kordaat) en Your Hosting? Bavaria gebruikt namelijk de slogan Zo. Nu eerst een Bavaria. en Your Hosting gebruikte in een radioreclame de slogan Zo. Nu eerst naar de cloud. Lijkt op elkaar, toch?
Maar Bavaria verloor. Bier en cloud diensten zijn zulke verschillende soorten producten (of zelfs: het een een product en het ander een dienst) dat daar geen warring door kan ontstaan.
Auteursrecht op die drie woorden? Ook dat werd afgewezen, want dat was te eenvoudig, gebruikelijk Nederlands.
Zo is dat dus ook in het geval van Studio Kordaat en het pilsje Kordaat. Dat de studio ook een biertje heeft uitgebracht met die naam, is in dit geval nog niet voldoende. Dat ze misschien nog een voorraadje hebben, is niet genoeg.
Verder liggen grafisch ontwerp en communicatie veel te ver weg van bier om van verwarring te kunnen spreken.
Brouwerij Kordaat
Heel kort werd er gedacht dat Kordaat door Brouwerij Kordaat gebrouwen zou zijn. Brouwerij Kordaat uit Roermond/Linne was opgericht om veteranen weer aan het werk te kunnen helpen. Eigenaar Milan kreeg echter zijn droombaan aangeboden, waardoor de brouwerij op een laag pitje kwam te staan en werd uitgeschreven bij het handelsregister. Hij heeft altijd gezegd wel nog actief te zijn.
De brouwerij heeft overigens nooit een merk gehad. Wel een handelsnaam. Een handelsnaam hoeft niet ingeschreven te zijn. Dat recht krijg je door gebruik ervan. Als de Brouwerij dat gebruik voldoende aan kan tonen, zou Lidl nog wel eens in de problemen kunnen raken met de Limburgse bierbrouwer. Omdat de brouwerij geen bier op de markt had gebracht voor het bier van Lidl op de markt kwam, is het lastig om voldoende activiteit aan te tonen.
In 2018 zijn ze alsnog bier gaan brouwen, maar werd de naam ook veranderd in Casimir. Terwijl Lidl toch geen problemen leek te zien. Of de naamswijziging het gevolg is van gesprekken met Lidl of niet, is niet duidelijk.
Wil jij wel een merk? Mail voor een offerte of vraag zelf je merk aan met behulp van een merkadvies.
Auteursrecht gestolen van Hertog Jan?
Goed, dus het merk lijkt op een merk van Grolsch en vervolgens gebruikt Kordaat ook nog een tekst van Hertog Jan. Inclusief spelfout. Altijd fijn.
Deze tekst is wel eng hetzelfde. Zelfde volgorde, zelfde plaats een komma en dezelfde spelfout. (Het gebied Eifel, schrijf je met één f). Dezelfde inhoud had gemakkelijk op een andere manier verwoord kunnen worden. Niet dat dit een criterium is voor de beoordeling of er sprake is van een inbreuk op auteursrecht, overigens, maar opvallend is het wel. In elk geval zijn door de exacte kopie van de tekst de ‘auteursrechtelijk kenmerkende trekken’ overgenomen. Je zou hooguit nog kunnen stellen dat dit zo normaal Nederlands is, dat het te banaal en triviaal is, om er een auteursrecht op te kunnen krijgen. Dan heeft Hertog Jan geen poot om op te staan.
Kordaat alleen voor mannen?
De eerste commercial was gericht op de ‘Kordate man’. Alle vrouwen over de zeik (tja, krijg je van bier), want vrouwen drinken ook bier en kunnen heel kordaat optreden!
Dat werd opgelost met een nieuw kort spotje voor vrouwen die de problemen van mannen oplossen. Of zoiets.
En kinderfietsje repareren is voor een vrouw kennelijk niet genoeg om ook een Kordaat biertje te mogen drinken.
Ach, zolang Lidl geen bezorgservice heeft, koopt deze vrouw zonder rijbewijs waarschijnlijk toch geen Kordaat bier. Niet dat ik in de reclames van Kornuit ooit een vrouw gezien heb, geloof ik. Nu moet ik niet zelf hypocriet worden natuurlijk.
Overigens kunnen we maatschappelijk vanalles van deze spotjes vinden, juridisch is het geen probleem. Het enige feit dat er een specifieke doelgroep is, maakt namelijk nog niet dat er bijvoorbeeld sprake is van discriminatie. Het is dus hooguit een maatschappelijk probleem, maar geen juridisch probleem.
Biertje?
Na al dit geschrijf over bier, denk ik dat ik vanavond maar een Brand open trek. Of een Alfa. Misschien een Warsteiner. Als het maar pils is. Proost!
O ja, Biertje is trouwens geen merk. Dus veel plezier, ga je gang. Nou ja, let nog even op auteursrecht. En voorkom misleiding uiteraard.
Wil jij de naam van je bedrijf, product of dienst beter beschermen?
