Kate Middleton dacht tijdens haar vakantie op een landgoed, rustig achter een hekje te kunnen zonnen. Niets was minder waar. De roddelpers was erbij en naaktfoto’s van Kate werden geplaatst in de tabloids. Tsja, daar waren Kate en William natuurlijk niet zo blij mee. Schending van hun privéleven en van het portretrecht.
Waar ik meteen aan moest denken waren de arresten van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) over de foto’s die Duitse tabloids plaatsten van Caroline von Hannover, Prinses van Monaco. Zij heeft voor twee belangrijke arresten gezorgd over portretrecht. In de basis ging het daar over de verhouding tussen de vrijheid van meningsuiting en het recht op privéleven.
Caroline & Kate
Beide prinsessen, bekende personen, publieke belangstelling. Mensen roddelen graag, dus daar moet voeding voor komen in de zin van tekst en foto’s. Foto’s terwijl ze skiën, met een vriend een restaurant bezoeken of in het geval van Kate: terwijl ze topless aan het zonnen is op het landgoed waar ze vakantie vierde.
Mag dit zomaar? In Nederland kennen we hier speciale portretrechtartikelen voor in de auteurswet. Als mensenrecht kennen we daarnaast nog het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Recht op privacy, kort gezegd. Dat recht gaat echter niet voor alles. Er kunnen andere belangen spelen.
In de gevallen van Caroline en Kate werden de foto’s geplaatst in roddelbladen. Volgens de roddelbladen was dit om het publiek te informeren. Daarnaast zijn het bekende personen, die moeten wat meer kritiek kunnen verdragen dan de gemiddelde persoon.
Klagen Caroline en Kate te veel of hebben ze eigenlijk wel een punt?
Portretrecht, vrijheid van meningsuiting en privacy
Of portretten gepubliceerd mogen worden, hangt af van een belangenafweging. Zowel de vrijheid van meningsuiting als het recht op een privéleven zijn belangrijke rechten, waarvan de een niet zwaarder kan wegen dan de ander, maar de omstandigheden wel kunnen bepalen of een publicatie is toegestaan en welk belang er op dat moment zwaarder weegt. Het volgende neem je in deze afweging mee:
– Draagt de foto bij aan het publieke debat? Als het alleen maar ter vermaak is, draagt het niet bij aan het publieke debat, maar stelt de foto bijvoorbeeld integriteit ter discussie, zou dit een belangrijk punt kunnen zijn.
– Privépersoon of publiek persoon? Bekende, publieke personen moeten meer kunnen verdragen dan onbekende personen.
– Hoe kennen we deze persoon? Hoe heeft deze persoon zich in het verleden gedragen? Als de persoon zelf eerder juist de publiciteit heeft opgezocht zal deze meer moeten verdragen dan cameraschuwe personen. Is deze persoon eerder onderwerp van publiek debat geweest, dan zal bespreking daarvan op een later moment ook eerder toegestaan zijn.
– Inhoud, vorm en gevolgen van de publicatie. Welke tekst staat er bijvoorbeeld bij de foto? Op welke manier zijn de foto’s gepresenteerd? Wat staat er precies op de foto en was dat noodzakelijk om het verhaal te vertellen?
– Onder welke omstandigheden zijn de foto’s genomen? Het maakt een groot verschil of iemand zich op een zeer openbare plek bevond toen de foto gemaakt werd, of er toestemming werd gegeven of dat iemand zich juist ergens bevond waar hij/zij dacht niet gezien te kunnen worden.
Kate en haar portretrecht
Kate is een bekend publiek figuur. Ze heeft zelf nooit de publiciteit opgezocht, maar is natuurlijk wel getrouwd met een troonopvolger. Het gaat hier om foto’s van Kate die topless aan het zonnen is op een landgoed, achter een hekje, waar zij zich veilig waande en dat naar mijn mening ook mocht doen. De foto is met een telelens genomen van buiten, uit het zicht. Zulke naaktfoto’s waren duidelijk ter vermaak, niet om een debat aan te zwengelen of een standpunt te onderbouwen. Dat het hier gaat om een bekend persoon zorgt er ook voor dat ze publicaties die enkel ter vermaak zijn sneller zullen moeten accepteren, maar foto’s als deze die werkelijk niets bijdragen terwijl ze wel haar privacy in ernstige mate schaden, kunnen niet door de beugel. Dit vond de Franse rechter ook en verbood de publicatie.
Lees ook:
– Wat je niet te zien kreeg in Powlitie. Het portretrecht van een verdachte.
– Kun je nog onder een quitclaim uit? De vrijwaringsverklaring bij portretrecht.
– Portretrecht, de basis.
