Ze doen heel vaak heus wel hun best hoor, die mensen die inbreuk maken. Echt. Heus. Eerlijk waar. Nee, niet allemaal. Maar veel mensen denken iets aardigs te doen. Iets positiefs. Dat het juist goed is voor je en je dus niet zo moet zeuren. Ze maken promotie voor je! Het waren toch reclamebeelden? Je probeert toch iets te verkopen? Er staat nog een linkje bij ook! Wees blij met die promotie joh!
“Ik schend geen auteursrecht, ik maak reclame voor je”
Bloggers vragen me vaak of ze foto’s, teksten en andere content van bijvoorbeeld webwinkels wel gewoon mogen gebruiken. Of ze hebben dat al gedaan en merken dat ze misschien toch iets niet helemaal goed deden. Het volgende is er aan de hand:
Een blogger heeft een goed idee voor een blog.
Bijvoorbeeld om wat trends te bespreken of favoriete producten te delen. Fantastisch!
Daar is beeld bij nodig. En waar haal je dat beeld nou beter vandaan dan bij de webwinkel of het merk zelf? Gewoon, van de website.
Redactioneel, Commercieel, Promotioneel
Sommige mensen denken dat het uitmaakt om welke reden het beeld of de andere content wordt gebruikt. Ze bedenken zelf de categorieën en de definities van die categorieën. Nou ja, niet dat ze er voor gaan zitten om die te bedenken natuurlijk, maar het is meestal niet echt ergens op gebaseerd. Ze denken simpelweg dat het zo werkt en weten soms zelf ook niet waarom ze dat zo denken. Maar ja, als dat er eenmaal in zit, is het hardnekkig en krijg je het er lastig weer uit.
Redactioneel gebruik lijkt meestal een excuus om zonder toestemming content te mogen gebruiken, zolang er maar een naam bij staat. Het lijkt alsof voor hen redactioneel gelijkstaat met het citaatrecht. Maar dat is helaas niet hetzelfde. Redactioneel wil meestal alleen maar zeggen dat het niet voor reclamedoeleinden wordt gebruikt. Dat er dus niet direct geld mee verdiend wordt.
Overigens maakt het auteursrecht dit onderscheid niet.
Commercieel gebruik wil uiteraard zeggen dat het met een commercieel doel wordt ingezet. Dat het de bedoeling is door het gebruik van die content, geld te verdienen.
Promotioneel gebruik. Dat is een nieuwe. Het komt er op neer dat bloggers denken (of hopen, misschien) dat ze content en dus ook afbeeldingen en foto’s, gratis en zonder toestemming en zelfs zonder naamsvermelding van de maker, mogen gebruiken, omdat ze met die content een product of bedrijf promoten. Het gaat hierbij meestal om foto’s van producten.
Ook promotionele content maakt inbreuk op auteursrecht
“Maar ik maak toch promotie voor het product?” Dat iemand mogelijk gebaat is bij die blogpost, wil nog niet zeggen dat het toegestaan is de foto’s te gebruiken. Ook wanneer je een foto ter promotie gebruikt, maar geen toestemming hebt voor dit gebruik, maak je inbreuk op auteursrecht. Tuurlijk zijn de meeste merken en winkels blij met een vermelding. Mij hoor je ook niet klagen wanneer iemand de afbeelding van de voorkant van mijn boek op zijn blog of website plaatst, bij een positief bericht erover.
Maar stel je eens voor dat een afbeelding wordt gebruikt door een blog waar die webwinkel absoluut niet mee geassocieerd wil worden? Bijvoorbeeld vanwege bepaalde politieke of religieuze uitingen? Of omdat de blog een slechte reputatie heeft. Of misschien wel gewoon, omdat ze het niet willen hebben. De reden doet er niet toe.
Auteursrecht van de Fotograaf
Mooie foto’s laat een webwinkel of merk vaak maken door een fotograaf. Soms nemen ze de auteursrechten over, maar voor sommige webwinkels of merken is dat te duur. Ze krijgen dan een licentie voor bepaald soort gebruik van die foto en hoeven meestal niet aan naamsvermelding te doen. Fijn voor die webwinkel of dat merk.
Iemand die de foto wil gebruiken, zoals een blogger, kan daardoor niet aan de foto zien dat het door een externe fotograaf is gemaakt en weet al helemaal niet wat de afspraken zijn over het gebruik van de foto. Ja, daar kun je als blogger ook niets aan doen natuurlijk… toch?
Geen copyright notice nodig
In sommige landen is het verplicht en vroeger was het bijvoorbeeld in de VS ook nog verplicht. De copyright notice. Dat ik onder deze blogpost bijvoorbeeld (c) Charlotte Meindersma 2015 zou zetten, om duidelijk te maken dat ik deze blogpost heb geschreven en dat ik dat in 2015 heb gedaan. Je weet wie de maker is zodat je met die persoon contact op kan nemen.
Maar die copyright notice is niet nodig. Een logo in een foto is niet verplicht. Het is überhaupt niet verplicht je naam bij je eigen werk te vermelden. Sterker nog, je hebt het recht een pseudoniem te gebruiken.
Geen naamsvermelding, is geen excuus
Dat er geen naam op of bij het werk staat, is dus nog geen excuus. Het maakt het hooguit lastiger om de maker te achterhalen om zodoende om toestemming te vragen.
Wat je dus moet doen, wanneer je een werk ziet, zoals een foto, tekening of stuk tekst dat je wil gebruiken, mail dan even naar de bron. Vraag hoe die website aan de afbeelding komt, zodat jij met de maker contact op kunt nemen. Of als de afbeelding van een webwinkel of merk komt, vraag of je via hen toestemming kunt krijgen en zorg dan meteen dat zij je verzekeren dat het is toegestaan en je geen claims van de fotograaf of andere maker zult krijgen.
Promotie is niet altijd een inbreuk op auteursrecht
Dus al maak je reclame of promotie voor een product of bedrijf, de content mag je niet zonder toestemming gebruiken.
Uitzonderingen zijn er natuurlijk wel.
Bijvoorbeeld het citaatrecht of wanneer je de content via een persbericht hebt ontvangen.
