70 jaar na het overlijden van de maker van een werk, vervalt het auteursrecht op dat werk. Het werk valt dan in het publiek domein. Er rusten geen auteursrechten meer op dat werk, dus iedereen kan er zijn gang mee gaan. Het Rijksmuseum speelt daar leuk op in. Je kunt bij hen afbeeldingen downloaden om het vervolgens te laten drukken en thuis op te hangen of je auto er mee te besuikeren. Een Duits museum pakt het wat anders aan en is zelfs boos op Wiki Commons.
Publiek Domein, 70 jaar na overlijden van de maker
Het auteursrecht duurt in Nederland tot 70 jaar na het overlijden van de maker. Op zeer oude kunstwerken rust dus al heel erg lang geen auteursrecht meer. Met de afbeelding van zo’n kunstwerk mag je dus doen wat je wil. Dit staat los van het eigendomsrecht op het originele exemplaar. Er rust bijvoorbeeld auteursrecht op de inhoud van een boek, maar niet op het papier en de kaft waar het op gedrukt is. Als ik mijn eigen exemplaar dus kapot wil scheuren, mag dat. Daarmee vernietig ik alleen mijn eigen exemplaar, maar maak ik geen inbreuk op auteursrecht.
Auteursrecht op de foto van een kunstwerk
Hoe komen we aan afbeeldingen van kunstwerken? Meestal door de kunstwerken goed te fotograferen. Belangrijk is dat licht en hoek goed zijn. Er mag geen vertekening in de foto te zien zijn. Een puur technische opname dus. Op zo’n technische opname rust geen auteursrecht. Er zijn immers geen creatieve keuzes gemaakt. Het is te banaal en triviaal.
Duits museum wil geen reproducties
Een Duits museum zit helemaal niet te wachten op al die reproducties en producten met afbeeldingen van kunstwerken die zij in het bezit hebben. Zij hebben een fotograaf ingehuurd om foto’s van de kunstwerken te maken. Zij denken op basis daarvan alsnog het auteursrecht te kunnen claimen.
Op sommige foto’s kan wel auteursrecht rusten
Als het niet zou gaan om een technische opname, maar om een creatieve, zou er op de foto best auteursrecht kunnen rusten. Denk bijvoorbeeld aan een portret van de museumdirecteur voor zijn lievelingsfoto of een foto van hun mooiste zaal, waarop de kunstwerken goed te zien zijn of foto’s die gemaakt worden door bezoekers in een bijna leeg museum. Genoeg foto’s te verzinnen waarop de kunstwerken goed te zien zijn, zonder dat het een technische opname is, waardoor er wel auteursrecht op die foto rust.
Een publiciteitsstunt?
Ik geef het Duitse museum weinig kans. Het auteursrecht op de kunstwerken is allang verlopen en de foto’s zijn absoluut niet creatief en enkel ingegeven door noodzakelijke techniek om de kunstwerken op een goede manier fotografisch vast te leggen. Het vermoeden bestaat daarom dat het een publiciteitsstunt is. Media publiceren nu over dit museum, er wordt informatie gegeven over de kunstwerken die er hangen, waardoor het museum weer onder de aandacht wordt gebracht. Genoeg mensen die het museum nog niet kennen of het misschien even vergeten waren en er nu in geïnteresseerd zijn. Dat is natuurlijk ook waar de rechtszaak om draait: het museum wil geen bezoekers missen omdat de kunstwerken al elders te zien zijn. Wellicht dat deze aandacht weer zorgt voor wat meer bezoekers.
Lees meer bij Heise.de / RTLnieuws / Hoesmann.eu
