Wat een flauwe titel weer. In 2012 gaven twee jongemannen wat opnames, gemaakt met een camerapen, aan Peter R. de Vries. Leuk voor een uitzending, dachten ze misschien. Dat ze daar zelf ook in voor zouden komen én dat ze naar aanleiding van hun eigen USB stickje door de politie opgepakt zouden worden, daar hadden ze kennelijk niet helemaal op gerekend. De jongens spanden een kort geding aan. Daarop volgende een hoger beroep. Uiteindelijk mocht de uitzending doorgaan. Op voorwaarde dat de twee jongens onherkenbaar gemaakt zouden worden en ze met fictieve namen aangesproken zouden worden in het programma. De uitzending vond plaats op 27 mei 2012. In 2015 een nieuwe rechtszaak over dezelfde aflevering, maar door een ander persoon. De persoon die opdracht zou hebben gegeven voor de moord.
Opdrachtgever huurmoord was wel herkenbaar in beeld
Opdrachtgever voor de huurmoord was wel herkenbaar in beeld (hierna: eiser). Ook werd zijn (Amerikaanse) achternaam in het programma genoemd. Deze opdrachtgever werd op 15 augustus 2012 (na de uitzending dus) door de rechtbank veroordeeld tot 6 jaar gevangenisstraf voor het doen van een poging een ander een moord te laten te plegen. Laten we dat een poging tot opdracht voor huurmoord noemen.
Eiser zegt niets geweten te hebben van de rechtszaak van de twee andere jongens. Bovendien was hem door zijn strafrechtadvocaat voorgehouden dat hij onherkenbaar in beeld zou worden worden gebracht. Dat leek met de eerste trailer ook het geval te zijn. Uiteindelijk kwam eiser toch herkenbaar in beeld. Daar maakt hij nu bezwaar tegen. Bovendien zou de aflevering een vertekend beeld geven en verbanden leggen die er niet zijn. Hij eist immateriële schadevergoeding. Daarnaast is in 2012 niet al het (ruwe) materiaal aan de politie overhandigd, waardoor er ontlastend materiaal zou ontbreken. Dat had natuurlijk invloed kunnen hebben op de uitspraak in de strafzaak. Eiser eist daarom ook alle beelden op.
Endemol en Peter R. de Vries beroepen zich op vrijheid van meningsuiting
Endemol en Peter R. de Vries maken de belangenafweging tussen het recht van eiser (de geportretteerde) en het recht op vrijheid van meningsuiting. Ze vinden het een journalistiek programma, waarbij er voldoende feitelijke ondersteuning was voor de beweringen die zij in het programma deden. Er zou bovendien geen materiaal zijn weggelaten die eiser had kunnen vrijpleiten.
Overwegingen van de rechter
Over het al dan niet herkenbaar in beeld mogen brengen van eiser zegt de rechter het volgende: “Uitgangspunt is echter dat het tonen van herkenbare beelden rechtmatig is. Dit kan in uitzonderlijke gevallen anders zijn indien bijvoorbeeld iemands recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer in het gedrang komt. Het is in beginsel aan – in dit geval – Peter R. de Vries om de vorm van zijn programma te bepalen. Zijn redactie heeft ervoor gekozen om eiser herkenbaar te tonen in de tv-uitzending.” Vervolgens maakt de rechter een belangenafweging tussen het recht op een persoonlijke levenssfeer (privacy) van eiser en het recht op vrijheid van meningsuiting van de programmamakers. Daarnaast vindt de rechter het van belang dat de strafrechtadvocaat van eiser de beelden vooraf heeft gezien en op dat moment dus actie had kunnen ondernemen.
Heimelijk opgenomen portretten mogen soms wel uitgezonden worden
Alhoewel Peter R. de Vries vaak genoeg rechtszaken over het uitzenden van heimelijk gemaakte portretten verloor, won hij deze keren gemakkelijk. De overweging bij de twee jongens was vooral dat ze verder onherkenbaar in beeld gebracht moesten worden. Daardoor is er geen sprake meer van een portret. Omdat er ook fictieve namen gebruikt moesten worden, zou er verder geen ander privacybelang meer zijn.
Eiser verloor nu vooral omdat de programmamakers voldoende zorgvuldig hebben gehandeld. Alle beweringen die ze in het programma doen hebben ze voldoende weten te onderbouwen. Omdat het om een misdaad gaat, dient een uitzending daarover het publiek debat. Er mag daardoor meer uitgezonden worden, dan wanneer het om roddel zou gaan of de onderbouwing van de beweringen onjuist zouden zijn. Het blijft een lastige afweging, waarover ik uitgebreider geschreven heb in dit basisartikel over portretrecht.
Lees de volledige uitspraak op rechtspraak.nl
Leuk feit: Eiser (opdrachtgever huurmoord) had ook een rechtszaak aangespannen om Google te verplichten de zoekresultaten over deze poging tot opdracht huurmoord te verwijderen. Dit heeft hij verloren.
Meer weten over online publiceren?
Lees meer over de beoordeling in 2012: kort geding / hoger beroep / Mediareport / SOLV / AD
photo: fingerprint closeup CC BY 2.0
Lees meer over portretrecht van verdachten en daders:
– Mogen beelden van bewakingscamera’s online gepubliceerd worden?
– Wat zegt het zwarte balkje over een geportretteerde?
– Portretrecht van verdachten
– Mag SBS beelden van een politieverhoor uitzenden?
– Portret wel in de krant, maar niet op televisie
