Summer School is de jaarlijkse traditie waarin in de maanden juli en augustus een keer per week een vraag van een lezer uitgebreid beantwoord wordt in een blogpost.
Je kunt het overal krijgen: producten zoals t-shirts met namen van bekende personen en bands erop gedrukt. Maar is dat eigenlijk wel toegestaan? Schaad je daarmee niet een recht van die persoon?
Naam als merk
Personen, artiesten, bands, ze kunnen allemaal hun naam als merk inschrijven. Wanneer ze dat doen, wordt hun naam (gedeeltelijk) door het merkrecht beschermd. Een ander mag in dat geval niet alles meer met de naam doen. Zo mag je die bijvoorbeeld niet meer zonder toestemming op producten afdrukken, omdat je dan ongerechtvaardigd voordeel trekt uit het gebruik van het merk.
Mag je de naam dan helemaal niet gebruiken?
Namen van bands of ander groeperingen zijn meestal wel origineel. Niemand anders heeft die naam. In elk geval niet bij toeval. Zulke namen zijn sterke merken. Die merken kunnen beter beschermd worden dan minder sterke merken. Zo’n sterk merk mag je nooit zonder toestemming gebruiken, wanneer je daarmee ongerechtvaardigd voordeel verkrijgt, bijvoorbeeld door die producten te verkopen, of wanneer je de reputatie van het merk schaadt.
Gewone namen kunnen soms ook als merk worden ingeschreven. Dat zijn minder sterke merken, omdat andere personen dezelfde naam kunnen hebben. Een merk wordt altijd binnen bepaalde ‘klassen’ ingeschreven. Die klassen zijn een soort categorieën. Een merk is vooral beschermd voor de categorieën waarvoor het is ingeschreven. Je mag de naam dan niet voor die producten gebruiken.
Recht op een naam?
Maar als de naam niet als merk is ingeschreven, mag de naam dan wel voor de producten gebruikt worden? Nu komt er een typisch juristen antwoord: Dat hangt er vanaf. Je zou natuurlijk best t-shirts met je eigen naam mogen maken en verkopen. Als het echter de naam van een bekende persoon is en die persoon misschien ook wel een wat bijzondere naam heeft, kan het zijn dat je niet zomaar producten met die naam mag verkopen. De verkoop van die producten mag namelijk niet de eer en goede naam van die persoon schaden. Meer een simpel recht op een naam is er niet. Het eenvoudige feit dat de naam van een bekende persoon is, maakt dus nog niet dat het product niet verkocht mag worden.
Schending eer en goede naam
Als het alleen de naam van een persoon is, zal er niet snel iets aan de hand zijn. Maar plaats je er tekst bij of een afbeelding, dan mogelijk wel. Sommige bekenden personen hebben bijvoorbeeld een commercieel belang of commercieel portretrecht, waardoor je hun portret niet zomaar mag gebruiken. Het soort product, een alternatieve spelling of teksten en afbeeldingen die bij de naam worden geplaatst, kunnen zorgen voor de schending van de eer en goede naam van een persoon. Dat mag niet. Die persoon kan vervolgens verlangen dat de verkoop gestopt wordt en dat er een schadevergoeding betaald wordt.
