Wat is belangrijker? Dat de fotograaf zijn foto’s kan verkopen zoals hij/zij wil en dus de beste verkooptechniek kan kiezen of dat de consument geen last hoeft te hebben van die verkooptechnieken?
Het beruchte envelopje
Vroeger, je weet wel, voor het internet, kregen we een doorzichtige enveloppe mee waar de klassenfoto, een grote portretfoto en nog een vel met een pasfoto’s en een paar middenmaat foto’s in zaten. Daarin ook een formulier om aan te geven wat je af wilde nemen. Het formulier, eventueel met de foto’s die je niet wilde hebben, moest je mee terug naar school nemen en aan de juf of meester overhandigen. Zo ging dat. Sommige ouders namen elk jaar alle foto’s af. Dan kon je leuk zien hoe de kinderen veranderden.
Hoe moest je anders verkopen?
Op mijn eerste basisschool hadden we die foto’s niet eens. Pas in groep 8 en op de middelbare schol kwamen die foto’s.
Maar goed, logisch, deze verkoopmethode, want hoe moest het anders? Foto’s van evenementen hingen bij ons op school in de gang, op een prikbord, met nummertjes erbij, zodat ze nabesteld konden worden. Maar ja, met 40 kinderen per klas hangt dan je hele school vol. Veel ouders willen toch eerst zien hoe die foto eruitziet.
Tijden veranderen
Niet dat het recht is veranderd, maar de tijden wel. We hebben internet. Fotografen kunnen daardoor gemakkelijk via hun eigen website, al dan niet met systemen van derden, deze schoolfoto’s verkopen. Al dan niet achter een wachtwoord per persoon etc. Daarnaast zijn consumenten een stuk mondiger geworden. Ze pikken die ongevraagde toezendingen niet meer en ze hebben helemaal geen tijd om daar naar te kijken en foto’s weer terug te sturen en daarvoor langs een brievenbus of postkantoor te moeten, als het niet via de school kan.
Ongevraagde toezending
Een consument werd zo mondig dat ze de ongevraagde toezending van de foto’s niet betaalde, maar ook niet terugstuurde. Dat recht heeft ze. De meeste ouders nemen nog wel de moeite de foto’s terug te sturen, maar deze moeder zag dat kennelijk niet zitten. De fotograaf vond dat maar niets. Andere ouders betaalden er immers wel voor. Als je ze niet wil betalen, moet je ze maar terugsturen. Maar dat deed de mevrouw niet. Het liep uit op een rechtszaak.
Hoe oordeelde de rechter?
In dit geval waren de foto’s ook weer verspreid via de school. Vergezeld met een retourenveloppe. Voor de consument dus kosteloos om het retour te zenden. Dat moet volgens de fotograaf overigens wel binnen 10 dagen gebeuren. Anders zou er een afnameverplichting ontstaan. Zelfs bij een webwinkelaankoop heb je al 14 dagen de tijd om te ontbinden. 10 dagen lijkt me dus hoe dan ook te kort. Maar daar gaat het hier al niet eens meer om.
Geen verplichting tot betaling
Bij een ongevraagde toezending aan een consument, bestaat er geen verplichting tot betaling. Dat is zo in de wet bepaald. Wanneer een product ongevraagd wordt toegezonden of een dienst ongevraagd wordt uitgevoerd, bestaat er voor een consument geen verplichting tot betaling en zelfs geen verplichting om te reageren. Er bestaat dus ook geen verplichting om het product terug te sturen, zelfs niet als dat kosteloos kan.
Ondernemersrisico van de schoolfotograaf
Voor veel schoolfotografen is dit nu eenmaal de manier waarop ze werken. Ze komen vaak gratis of voor weinig fotograferen op een school en hopen geld te verdienen aan de verkoop van de foto’s. Als ouders de foto’s eenmaal in handen hebben, zullen ze eerder geneigd zijn de foto’s af te nemen dan wanneer ze zelf nog allerlei actieve handelingen moeten verrichten. Begrijpelijke methode dus. En het mag ook wel, je mag daarmee alleen niet die persoon verplichten de producten die je aan heen geeft of opstuurt ook af te nemen. Het risico dat er niet betaald én niet teruggestuurd wordt, moet je dus maar voor lief nemen.
Hoe kan een schoolfotograaf nog wel werken?
Behalve bovenstaand risico voor lief nemen, zijn er natuurlijk nog wel een aantal oplossingen. Toch de foto’s online aanbieden, bijvoorbeeld. Dat scheelt in elk geval al materiaalkosten van de foto’s die niet worden afgenomen. Daarnaast zou je misschien via de school een soort intekenlijst kunnen maken. Daarmee geven ouders vooraf aan de foto’s te willen ontvangen. Als ze ze na het bekijken toch niet willen, was het geen ongevraagde toezending meer. Je kunt als fotograaf die ouders dan verplichten de foto’s terug te sturen of te betalen. Zo zijn er nog wel meer oplossingen denkbaar, waarbij je de ouders actief iets laat doen, voor ze de foto’s ontvangen, waardoor het ongevraagde karakter verdwijnt.
Lees de volledige uitspraak op rechtspraak.nl
Lees ook:
– Auteursrecht op portret
– Consumentenrecht: retourneren van onderdelen
– Heb je recht op je eigen portret?