Reclame en Parodie tijdens de gemeenteraadsverkiezingen
Aan de blogs over de verkiezingsposters van Arnold Reyneveld kan ik natuurlijk niet tippen, maar over de poster van Groep De Mos moest ik toch echt iets kwijt. Later liep ik ook nog eens aan tegen de website PVV Kieswijzer, die voor de verkiezingen in 2012 gemaakt is, maar nog steeds op de lachspieren werkt. De vraag is: hoever mag je gaan in het ‘afzeiken’ van een politieke partij?
Reclameposter veegt de vloer aan
“Groep de Mos ruimt op” kopt de poster. Richard de Mos heeft een bouwhelm opgezet en veegt de logo’s van landelijke partijen weg. Hoe langer ik er over nadenk, hoe meer het kan betekenen. Mij overtuigd het niet, maar dat doet er niet toe. De poster straalt vooral iets negatiefs uit. Republikeins, zou ik bijna willen zeggen. Iets dat we, in mijn herinnering, alleen van de SP kennen. De meeste posters van Nederlandse politieke partijen zijn positief ingestoken. Ze melden waarom zij goed zijn. Groep de Mos / Ouderen Partij Den Haag legt de focus kennelijk liever op de overige partijen die kennelijk het veld moeten ruimen. Ze doen het niet goed. Ze zijn vuil dat opgeruimd moet worden. Mag je dat zo ongefundeerd melden?
Laten we de regels rondom reclame toepassen op politieke partijen en deze poster. Politieke Partijen kunnen natuurlijk, vaker dan commerciële partijen, hun beloftes niet nakomen. Zo zit het spel nu eenmaal in elkaar. De poster zou een vorm van vergelijkende reclame kunnen zijn. Vergelijkende reclame mag, mits deze onder meer
‘niet de goede naam schaadt van of zich niet kleinerend uitlaat over de merken, handelsnamen, andere onderscheidende kenmerken, goederen, diensten, activiteiten of omstandigheden van een concurrent’.
Je zou daardoor kunnen denken dat negatieve uitlatingen helemaal niet mogen. Maar dat is niet waar. Wasmiddel X mag best vergeleken worden met wasmiddel Z, waarbij blijkt dat wasmiddel X veel beter is. Dit moet alleen wel eerlijk gebeuren. De bewering moet onderbouwd zijn. Meestal door middel van studies en tests. Bij reclamespotjes zie je daarom vaak onderin staan hoe de testgroep in elkaar stak en hoe lang er onderzoek is gedaan, zodat consumenten zelf kunnen bepalen welke waarde ze aan de genoemde cijfers hechten.
Wat zegt zo’n poster dan? Doet er opeens toe. Want zegt De Mos hiermee vooral dat andere partijen niet goed zijn en het slecht doen en wil hij hen een slechte naam bezorgen of zegt hij eigenlijk ‘wij gaan het anders doen, ik maak ruim baan voor onze ideeën’. Dat is een wezenlijk verschil. Wat in de reclame wel en niet mag, ligt dicht bij elkaar.
Lul, je bent zelf een Europese Unie!
“Een onafhankelijke vragenlijst om te bepalen dat de PVV het beste bij u past” Het is de PVV Kieswijzer. Het is een prachtige vragenlijst. Een soort powerpoint presentatie met echte knoppen die je naar de volgende slide brengen. Met vragen als ‘Wat vindt u van bureaucratie?’ waar je als antwoord op kunt geven ‘Bij Ikea heb je goedkope.’ of ‘Wat vindt u van de Europese Unie?’ met ‘a. Ik zou er graag eens naartoe willen, maar budget laat het niet toe.’, ‘b. Het heb mij genoeg miljarden gekost.’ en ‘c. Lul, je bent zelf een Europese Unie!’. Ik denk overigens dat ik het laatste op Hind heb gestemd, maar dat zou ik niet meer weten. Op de uitslag pagina zien we dat deze kieswijzer door de VPRO is gemaakt.
Thuis hebben wij er vooral hard om zitten lachen, maar online merk je dat veel PVV-stemmers zich er boos over maken. Sommigen zelfs omdat ze in eerste instantie niet zagen dat het niet echt was. Of Geert Wilders er problemen mee had weet ik niet. Ik zou verwachten dat hij de humor er wel van in kan zien. Hij vond de scheurkalender waar hij samen met de Media Markt een pagina mocht vullen, tenslotte ook wel grappig.
Deze kieswijzer is uiteraard ook een parodie. Ze gebruiken het logo en de naam van de politieke partij, omdat de hele parodie anders zijn doel zou missen. Volgens de regels van de parodie mag er overgenomen worden wat nodig is voor de herkenning. Vervolgens zijn de vragen, of vaker nog de antwoorden, zo absurd dat wel duidelijk is dat deze kieswijzer niet serieus is. Met een parodie mag er geen afbreuk gedaan worden aan de reputatie. Dat is een prachtig grijs gebied. Voor een leuke parodie of satire worden mensen of merken tenslotte al snel negatiever neergezet dan ze zelf zouden willen. Deze kieswijzer kan met name door de beugel omdat deze hooguit gebruik maakt van een beeld dat er al heerst en niet doet alsof de PVV standpunten zou hebben die bijvoorbeeld mensonterend zijn.
Welke humoristische posters of politieke parodieën heb jij gezien? Kunnen we allemaal nog even lachen in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen.