Kan toestemming voor het publiceren van een portret weer worden ingetrokken? Toestemming voor het publiceren van een portret is niet hetzelfde als toestemming in de AVG. Vergis je niet! Toestemming voor het publiceren van een portret is een overeenkomst. Zo’n overeenkomst kun je niet zomaar eenzijdig beëindigen.
Recht van verzet opgegeven
Als je eenmaal ingestemd hebt met publicatie van je portret, heb je daarmee afstand gedaan van je recht je te verzetten tegen publicatie. Of je instemming of toestemming voor die publicatie nu impliciet was of expliciet, bijvoorbeeld omdat je een quitclaim hebt getekend, doet niet ter zake.
Of het een portret is dat in opdracht is gemaakt, waarbij sowieso afspraken gemaakt moeten worden over de publicatie van het portret, of dat het portret niet in opdracht is gemaakt, maar er wel toestemming was voor publicatie, maakt ook niet uit.
Afspraak is afspraak.
Apnormaal
Apnormaal was een jonge rapper die aan veel zogenaamde ‘punch out battles’ heeft meegedaan. Het idee daarvan is dat rappers elkaar aanvallen en bijvoorbeeld belachelijk maken. Dat is allemaal niet even lief en aardig.
Apnormaal veranderde zijn levensstijl. Hij zou inmiddels een voorbeeldfunctie hebben en hij heeft religieuze principes gekregen, waardoor hij niet meer achter die punch out battles staat. Hij wil hulpverlener worden, dus hij wil dat dit materiaal niet meer gevonden wordt.
Na een mail worden een aantal video’s met minder dan 100.000 views verwijderd, maar de rest blijft op YouTube staan. Daarom begint hij een rechtszaak. Zijn portretrecht wordt geschonden, vindt hij.
Hij heeft nooit expliciet toestemming gegeven voor deze publicatie. Maar, zegt de rechter, er was wel sprake van impliciete toestemming. Hij wist dat opnames op internet konden verschijnen en heeft daartegen nooit bezwaar gemaakt. Sterker nog, hij heeft zelf gevraagd om aan een battle mee te mogen doen en verwees naar gepubliceerde video’s en dat hij mee wilde doen om naamsbekendheid te krijgen.
Met die toestemming heeft Apnormaal ook afstand gedaan van zijn recht zich te verzetten tegen publicatie van zijn portret. Dat hij nu niet meer achter zijn eigen teksten staat, maakt dat niet anders.
Lees ook: Kun je afzien van portretrecht?
Phil Bloom
Phil Bloom was in de jaren zestig een studenten aan de kunstacademie. Ze liet zich tegen vergoeding naakt, peuk in haar mond, lullig bosje tulpen voor haar vulva, fotograferen. Ze verscheen ook wel eens naakt op televisie. Ze gaf toestemming voor publicatie van de portretfoto.
De foto werd later ook gebruikt voor ansichtkaarten en posters. Daar heeft ze nooit expliciet toestemming voor gegeven, maar ze heeft zich er ook nooit tegen verzet.
Jaren later wil ze dat de ansichtkaart uit de handel wordt gehaald. Het zou haar carrière als serieuze kunstenares schaden. Ze kreeg van de rechter ongelijk.
Ze had er te lang geen bezwaar tegen gemaakt en de omstandigheden zijn niet zo erg gewijzigd dat ze alsnog bezwaar zou mogen maken of toestemming in mag trekken.
Meer hierover lees je in #contentrecht.
Niet alles op te lossen met een quitclaim
Wel vaker is al gezegd dat een quitclaim laten tekenen niet alles oplost. De impact ervan moet bij de geportretteerde nog steeds duidelijk zijn.
Juist het medium dat de portretten wil gebruiken, zeker als het wat gevoeligere portretten zijn, moet daar goed over informeren. Een quitclaim waar dat niet duidelijk in uitgelegd staat, is dan niet altijd voldoende.
Lees daarover ook in Portretrecht voor iedereen, pagina 45 e.v.
Was de informatie en het gebruik niet duidelijk genoeg, is dus maar de vraag of de toestemming wel voldoende was. In elk geval kan het dan wél ingetrokken worden.
Meegewerkt aan ingetrokken toestemming = nieuwe overeenkomst
Presentatrice Chimene van Oosterhout werkte mee aan een video voor Privatescan. Er werden afspraken gemaakt over het gebruik van die video op de website van Privatescan.
Vijf jaar later wil ze toch niet meer dat de video nog langer gebruikt wordt. De video werd vervolgens verwijderd, maar verscheen zes maanden later weer op de website. Daar moet uiteindelijk over geprocedeerd worden.
Omdat de video een tijdje wel van de website is verdwenen én ze maar een lage vergoeding had gekregen, vond het Hof dat er sprake was van een nieuwe, impliciete overeenkomst, om de video niet meer te gebruiken.
Lees er meer over in: Ook bij portretrecht moet je je aan de afspraken houden
