Waarom vertrouwen op het auteursrecht onverstandig is
Het auteursrecht beschermt de maker vaneen werk letterkunde, wetenschap of kunst. Dat is natuurlijk mooi, maar is het ook voldoende? Veel makers, zoals fotografen, ontwerpers en tekstschrijvers, vergeten afspraken te maken met hun opdrachtgevers over het auteursrecht. Ze krijgen een opdracht, voeren die uit, sturen een factuur en krijgen die betaald. Pas als er een conflict ontstaat of de opdrachtgever het werk verminkt, doen de oprachtnemers een beroep op hun auteursrecht. Dat zou best eens te laat kunnen zijn.
Geen afspraken gemaakt, wat zijn dan de afspraken?
Onderhandelingen en afspraken over het auteursrecht worden vaak overgeslagen. Wat is er dan onderling afgesproken? Wie mag er wat doen met de gemaakte werken?
De rechter gaat uit van de ‘bedoeling van partijen’. Maar ja, wat was de bedoeling van partijen? De kans is groot dat beide partijen juist iets anders voor ogen hadden. Er is dan eigenlijk geen gezamenlijke ‘bedoeling van partijen’. Wat nu?
LawStories in je mailbox?
Maak achteraf alsnog afspraken
Bij voorkeur probeer je natuurlijk op een later moment alsnog afspraken te maken. Bijvoorbeeld: nu je deze blogpost leest en bedenkt dat je met bepaalde opdrachtgevers nog geen afspraken over het auteursrecht hebt gemaakt. Zodra er een conflict is of naar mate de relatie langer bestaat, zal afspraken maken lastiger worden. Het auteursrecht maakt deze afspraken niet voor je, dus zul je dat zelf moeten doen. Maar pak het wel een beetje delicaat aan om de verhouding met je opdrachtgever niet te verpesten.
Vraag je af wat die ander verwacht zal hebben
De meeste opdrachtgevers hebben geen flauw idee van auteursrecht. Ze denken nog eerder: ‘Wij zijn opdrachtgever, dus wij krijgen het auteursrecht’. Voor de overdracht van het auteursrecht is een akte nodig. Het auteursrecht is dus niet zomaar overgedragen. Het zal ook niet zo snel als gezien worden als de bedoeling van jou als maker om het auteursrecht over te dragen. Maar een licentie is natuurlijk wel logisch. De vraag is alleen: hoe ver rijkt deze licentie? Wat is de duur ervan? Mag het werk alleen in Nederland gebruikt worden of ook in het buitenland? Mogen ze er aanpassingen aan doen, om het bijvoorbeeld voor social media of juist voor verpakkingen of brochures geschikt te maken? Of hebben ze voor alles toestemming nodig?
Wees redelijk: geef ook iets
Als je heel eerlijk bent, is het ook een beetje je eigen schuld dat er niets is afgesproken, toch? Dat er nu zoveel onduidelijkheid is. Probeer dus niet alleen maar te zeggen ‘Ik heb het auteursrecht, dus ik bepaal’. Zo werkt het niet. De verwachtingen van de andere partij tellen ook mee. Wat jij als af product hebt geleverd, de geredigeerde tekst, de nabewerkte foto’s, de ontworpen brochure, daar moet de opdrachtgever natuurlijk mee mogen werken. Dit wel maken, maar zonder licentie om het te gebruiken, is waardeloos. Dat had de opdrachtgever ook nooit hoeven te verwachten. De vraag is dan vooral nog: wat is redelijk in duur en geografisch gebied? Daarnaast zullen jullie moeten gaan onderhandelen in hoeverre ze jouw werk mogen wijzigen?
Het auteursrecht regelt enkel de basis
Op het auteursrecht kun je niet vertrouwen. Het zijn geen regels om op terug te vallen als je niets geregeld hebt. Meestal niet. Je hebt er vooral wat aan buiten relaties om. Als er iets gebeurd wat duidelijk buiten de afspraken valt of wanneer iemand jouw werk gebruikt zonder toestemming. Je zult dus voor jezelf op moeten komen en het goed moeten regelen. Zodra je een opdracht aanneemt of met iemand gaat samenwerken, maak je automatisch gebruik van de ruimte die het auteursrecht biedt om zelf dingen af te spreken. Maar als je niets afspreekt, blijf je maar in die vrije ruimte zweven, waarvan niemand weet waar in de ruimte je zweeft. Neem het heft dus in eigen handen en stippel de vliegroute uit, zodat zowel jij als je opdrachtgever of ander persoon waar je mee samenwerkt, weten waar jullie aan toe zijn.
Goed voorbereid zijn? Kom naar de workshop!
Lees ook:
– Waarom zou ik alles op papier zetten?
– Auteursrecht Infographic voor Beeldgebruik
– Auteursrecht op toegezonden werken aan een journalist
