‘Charlotte, gaat het wel goed met je? Heimelijk filmen mag helemaal niet. Wat klets je voor onzin!’ Toch mocht het volgens de rechter in dit geval wel. Heeft die rechter nou niet helemaal goed in zijn eigen wetboek gekeken?
Heimelijk filmen is strafbaar
Heimelijke opnames maken (foto, video, audio) is strafbaar. Het openbaar maken van die heimelijk gemaakte opnamen trouwens ook.
Hoe kan het dan toch zijn dat de rechter in de zaak van Onno Hoes tegen PowNed gezegd heeft dat het maken van de opnames wel was toegestaan?
Strafrecht vs. Civielrecht
Allereerst ging het hier om een civiele zaak. Daarin beslist de rechter niet over de strafbaarheid van de handelingen. Heimelijke opnames maken en openbaar maken zijn misdrijven volgens het Wetboek van Strafrecht. Om daarop te kunnen veroordelen moet er sprake zijn van een strafvervolging door een officier van justitie. Daarvan was hier geen sprake. Belangrijker in deze zaak was de schadevergoeding die gevorderd werd.
Wederrechtelijk
Dat wil overigens niet zeggen dat als het een strafzaak was geweest, dat er automatisch een veroordeling zou zijn gekomen voor het heimelijk maken en openbaar maken van de opnamen. Het opnemen moet namelijk ook nog wederrechtelijk zijn. Dat schept ruimte voor het maken van een belangenafweging tussen verschillende (grond)rechten. Heimelijke opnames worden in de media veel gebruikt om misstanden aan de kaak te stellen, om spectaculaire tv te maken of gewoon om lekker te kunnen roddelen. Met name dat eerste kan onder de vrijheid van meningsuiting vallen. Daar tegenover staat natuurlijk wel dat de persoon waarvan de heimelijke opnames zijn gemaakt, recht heeft op zijn persoonlijke levenssfeer (privacy).
Als je nu denkt dat dit soort afwegingen wel altijd in het voordeel van de media zullen uitvallen, heb je het mis. Heimelijk gemaakte opnames voor Undercover in Nederland leverde een boete van €1000,- op.
Afweging van grondrechten
Het is precies wat de rechter in het geval van Onno Hoes heeft gedaan. Hij maakte de afweging tussen belangen en rechten van PowNed en die van Onno Hoes. PowNed had de bedoeling om een jaar nadat Onno Hoes zoenend met een 24-jarige jongen gezien was in een Maastrichts hotel, nog eens te laten zien dat hij weer met jonge jongens omging. PowNed wilde een misstand aan de kaak stellen. Om die misstand te kunnen bewijzen waren de opnames wel nodig, zo vond ook de rechter. Alleen een verklaring van de jongen die met Onno Hoes wat is gaan drinken, zou tenslotte niet genoeg zijn geweest.
Toch mochten de beelden niet worden uitgezonden
Waarom Onno Hoes dan toch heeft gewonnen en recht heeft op schadevergoeding? Omdat de rechter dus wel begreep waarom de opnames gemaakt moesten worden, maar diezelfde rechter ook vond dat deze opnames geen misstanden aan de kaak hebben gesteld. Bovendien was er een gedeelte waarbij Onno Hoes en de student niet heel goed zichtbaar waren en waar een geluidsfragment van een ander moment op de dag onder zijn geplaatst. De video en de audio hoorden dus niet bij elkaar, waardoor er een verkeerd beeld ontstond.
Onnodige schending privacy
Het uitzenden van de beelden leverde wel een schending van de privacy van Onno Hoes op. Er werden geen misstanden aan de kaak gesteld, waardoor het belang van de vrijheid van meningsuiting van PowNed niet belangrijker was dan het recht op een privé-leven van Onno Hoes.
Schikking?
Een eerder poging tot minnelijke schikking mislukte. PowNed was van mening dat ze best uit hadden mogen zenden. De rechter heeft alleen bepaald dat de uitzending onrechtmatig was. Wat de hoogte van de schadevergoeding is die betaald moet worden, werd nog niet door de rechter bepaald. Mogelijk proberen PowNed en Hoes alsnog een schikking te treffen. Weesie (PowNed) zegt niet trots te zijn op de opnames en de uitzending, maar hij staat er wel nog steeds achter. Of die schikking er nu wel zal komen, vraag ik me af.
Download toestemmingsformulier portretrecht
Lees ook: Heimelijk fotograferen, hoe doe je dat? / Tussen moraal en portretrecht / Inhaken op nieuws met portretten / Uitzending Peter R. de Vries over huurmoord niet onrechtmatig
Lees de uitspraak op rechtspraak.nl
