Tijs van den Brink (EO) is boos. De PVV heeft namelijk een kort zinnetje, door Rutte uitgesproken tijdens een interview met Van den Brink, gebruikt om daar een (Twitter) filmpje mee te maken. Volgens Van den Brink is dit ‘gejat’ en is het een inbreuk op auteursrecht.
— Geert Wilders (@geertwilderspvv) March 5, 2017
Leuk bedacht hoor, Geert. @geertwilderspvv #carredebat pic.twitter.com/sBQ8sZNV2B
— VVD (@VVD) March 5, 2017
Is het een citaat?
Normaal gesproken vind ik het prima als mensen citaten uit interviews die ik maak overnemen. Meestal gebeurt dat namelijk heel netjes: mensen vragen toestemming of zeggen erbij dat het een citaat uit Dit is de Dag betreft.
schrijft Van den Brink op de website van NPO Radio 1. Nou heb je voor een citaat nooit toestemming nodig. Dat zou Van den Brink, als journalist, toch juist moeten weten.
Je hoort een zin uit het interview, uitgesproken door Mark Rutte. De beelden in het filmpje geven tegelijkertijd een iets andere tekst weer. Het is kort genoeg voor een citaat. Het doel is hier natuurlijk het politieke debat. De PVV laat immers, hoe kort het filmpje ook is, juist wel zien dat zij er zelf heel anders over denken. Had natuurlijk ook zonder het radiofragment gekund. Tekst zelf was goed genoeg geweest. Dat het van Rutte komt is ook duidelijk. Volgens het citaatrecht moet echter de bron, waaronder de naam van de maker, wel vermeld worden als dat redelijkerwijs mogelijk is. Ze hadden best zoiets toe kunnen voegen als ‘zei Rutte in Dit is de Dag’ of gewoon ‘bron: Dit is de Dag’
Polemiek of Promotie?
Daarom hebben we bij uw medewerkers nagevraagd hoe u aan het betreffende citaat kwam. Weet u wat hij zei? Gewoon, van internet geplukt. Eh, dat mag niet, meneer Wilders. Toegegeven, we moesten het even uitzoeken, maar u handelt in strijd met het ‘auteursrecht’ van de EO. Natuurlijk, u mag citeren uit onze uitzendingen, maar dat citaatrecht is bedoeld voor serieuze uitingen en niet voor promo-spotjes van politieke partijen.
schrijft Van den Brink verderop.
Daar heeft hij wel een punt. Althans, dat zorgt ervoor dat er discussie kan ontstaan of het doel waarvoor het citaat gebruikt is wel gerechtvaardigd is. Voor een ‘aankondiging, beoordeling, polemiek, wetenschappelijke verhandeling of uiting met een vergelijkbaar doel’ is een citaat toegestaan. Is een politiek filmpje als dit zo’n doel of is het inderdaad vooral een promotiefilmpje. Je zou net zo goed kunnen betogen dat het een polemiek is.
Van wie is het auteursrecht
Toen we uw mensen vervolgens vroegen het spotje offline te halen, kregen we meteen een bericht van een heel duur ogend Amsterdams advocatenkantoor. Volgens uw advocaat was er geen sprake van een schending van het auteursrecht. Weet u waarom niet? “Het geluid is louter het gevolg van het openzetten van een microfoon”, schrijft hij. Ja, hij zegt het echt, uw advocaat. Alsof Rutte in iedere openstaande microfoon spontaan de bewuste zin roept…
vermeld Van den Brink.
Het gaat hier waarschijnlijk om de vraag wie het auteursrecht heeft. Heeft de EO het auteursrecht op dat geluidsfragment? Heeft de EO er creativiteit aan toegevoegd? Zit er zoveel creativiteit in het ‘afmixen’ van dat geluid, dat er op dat geluid ook nog een auteursrecht van de EO rust?
De PVV mag de zin gewoon gebruiken
Het is Mark Rutte die de zin heeft uitgesproken. Het zou dus Mark Rutte zijn die auteursrecht zou kunnen hebben op die zin. Maar ja, hoe creatief is die zin helemaal? Het is, naar mijn mening, een zeer korte, vrij algemene zin. Als daar helemaal geen auteursrecht op rust, hadden we ons niet eens druk hoeven maken over het citaatrecht en mocht de PVV het gewoon gebruiken.
