Gênant! Dat zou ik gevonden hebben als deze foto van mij zou zijn gemaakt. Lange dag gehad op je werk. Werkt te veel, bent gestrest, probeert te ontspannen. Je leest er een boek over in de hoop wat wijzer te worden over hoe je kunt ontspannen. Maar je bent zo moe, dat de enige vorm van ontspanning is door in slaap te vallen in de trein. Met je boek nog in je hand. Een grappige medereiziger maakt een foto en post deze op twitter. 1344 keer wordt de foto geretweet, bij 995 personen is de foto favoriet. De foto wordt door andere tweeps ook nog los getweet en ook dat wordt geretweet. Bovendien is de foto op Facebook geplaatst door meerdere personen. De foto is onder tienduizenden mensen bekend. Kans is groot dat de foto nog verder verspreid raakt. Je ziet het horrorscenario al voor je: lollige teksten die bij de foto worden geplakt, Dumpert die de foto oppikt en het nog een tikje gênanter maakt, de foto gaat viral in Nederland, weken lang hoor je nog van collega’s, vrienden, familie, kennissen dat ze die foto van jou hebben gezien. Ze vinden het grappig of maken zich zorgen. Uren ben je bezig met reageren op whatsappjes van mensen die de foto inmiddels ergens zijn tegengekomen. Nog meer sites die het op hebben gepikt. Terwijl je zelf eerst ook wel kon lachen om de foto, begint het nu ronduit vervelend te worden. Maar ja, wat doe je er aan?
Waar kan ik dat boek kopen? pic.twitter.com/Dy70UK0BnA
— Nick Bouwhuis (@nickbouwhuis) November 25, 2014
Nick bleek de foto van Dumpert te hebben gekopieerd, waar de foto al stond. Nick is niet de maker van de foto.
Portretrecht van een reiziger
Ondanks dat het misschien een vreselijk lelijke en bewogen snapshot is, zonder instagram filtertjes er overheen, valt dit eigenlijk onder de noemer straatfotografie. De basis is dat je bijna overal foto’s mag maken (zolang je dat niet heimelijk doet). Bij het portretrecht moet vervolgens wel bepaald worden of de foto openbaar gemaakt mag worden. De geportretteerde kan een redelijk belang hebben dat zich tegen die openbaarmaking verzet. Dat de foto gênant is en de geportretteerde de foto niet zo leuk vond, is niet per definitie genoeg voor een redelijk belang. Dat redelijk belang kan een privacybelang of zedelijk belang zijn. Mocht deze mevrouw zich privé wanen in de trein? En in welke context is deze foto gebruikt? Het gaat om de belangenafweging.
Context van het portret
Het portret is misschien niet de mooiste en leukste, maar op zichzelf gezien is het een onschuldig portret. Het is de context die de openbaarmaking zo kan maken dat de belangenafweging positief uitvalt voor de geportretteerde. Het vervelende hier, is dat we dit per geval moeten bekijken. Dat wil zeggen: per tweet, per Facebook status update, per publicatie op websites etcetera.
Of deze het portret van de slapende mevrouw gebruikt mag worden, kan ik daarom in algemene zin niet zeggen. Met de tweet van Nick Bouwhuis (zie boven) is niets mis. ‘Waar kan ik dat boek kopen’ is tenslotte nog een onschuldige, wellicht zelfs positieve toevoeging. Dat het ook een grap is, of zo opgevat kan worden, doet daar niets aan af. Een grapje mag best, onder de juiste omstandigheden.
Ik kan mij echter vele andere onderschriften en publicaties voorstellen, waarbij de context niet meer zo onschuldig is. Dan is nog maar de vraag of de publicatie van het portret nog door de beugel kan.
Privacy voor Dummies – Wet vs Moraal
De foto werd hilarisch gevonden. Daarom werd het zo geretweet. Toch waren er ook een aantal mensen die zich zorgen maakten over de privacy van de mevrouw. Niet geheel onbegrijpelijk. Er is echter wel een verschil tussen hoever je mag gaan volgens wet en rechtspraak en hoever wij als maatschappij vinden dat je mag gaan. Dat laatste is lastig. ‘Wij als maatschappij’ bestaat namelijk niet. We hebben niet allemaal dezelfde mening. Daarom vindt de een een bepaalde regel totaal overbodig en oneerlijk, terwijl de ander vindt dat we diezelfde regel veel strenger toe zouden moeten passen. En juist om die reden hebben we wetten en rechtspraak, in de hoop een midden te vinden tussen alle meningen die in onze maatschappij leven.
@nickbouwhuis Staat in bijna elke boekhandel naast het boek “Privacy voor Dummies” @pvdp
— Maarten Boone (RCX) (@staatsgeheim) November 25, 2014
Regel hier je portretrechten
Lees meer over het portretrecht:
– De basis van het Portretrecht
– Platter & Dikker en het portretrecht
– Project P schendt privacy en portretrecht van leerlingen
