Merkenrecht: Wie de schoen past, trekke hem aan…
It-sneakers. Ze zijn dé manier om de buitenwereld te laten weten dat je ondanks je ontplofte haar en Albert Heijn tas toch echt heel fashion verantwoord bent. Al moet je het wel goed in de gaten houden, want de gemiddelde houdbaarheid van een It-sneaker is korter dan je Hazelnut latte.
Op Nike Roshe Runs kun je je inmiddels niet meer vertonen, een echte modeliefhebber doet de boodschappen op Stan Smith’s. Van Kanye tot Kate, deze retro pareltjes zijn weer helemaal hot. Hot items worden nou eenmaal graag nagemaakt en daar treedt Adidas dan ook tegen op. Zelf It-sneaker ontwerpster Isabel Marant heeft wellicht binnenkort een claim aan haar chino. Haar Bart-low tops zouden te veel lijken op de Adidas Superstars. Maar, is dat standpunt wel terecht?
links: Isabel Marant – rechts: Adidas
Merkrecht of modelrecht?
Het merkenrecht is er om elk teken ter onderscheiding van waren of diensten te onderscheiden. Denk hierbij aan logo’s, slogans en merknamen. Het modellenrecht is er om de vormgeving van objecten te beschermen. Dit kunnen stoffelijke objecten (verpakkingen, producten of kleding) maar ook het design van een website betreffen. In eerste instantie zou je denken dat het kopiëren van het uiterlijk van een sneaker, inbreuk zou maken op het modelrecht van Adidas. Deze wil er namelijk voor zorgen dat Isabel Marant stopt met het verkopen van schoenen die qua vormgeving erg op die van Adidas lijken.
Maar, het typerende rode label aan de achterkant van de schoen, zou ook heel goed een vorm- of beeldmerk kunnen zijn. ‘Elk teken’ is erg ruim geformuleerd. Daardoor is het met name bepalend of het teken een onderscheidend vermogen heeft. Denk bijvoorbeeld aan de rode zool van een Louboutin schoen. Deze is inmiddels zo typerend en consequent door de ontwerper gebruikt, dat we bij het zien van een pump met een rode zool meteen denken “Oh dat moet een Louboutin zijn!”. Zorgt het gebruik van iets origineels door een merk ervoor dat de twee niet meer los van elkaar te zien zijn, dan komt het voor merkenrechtelijke bescherming in aanmerking, ook al wordt het gebruikt bij de vormgeving van een product.
LawStories in je mailbox?
Ingeburgerd
In deze zaak zal dus de vraag of het gekleurde label aan de achterkant van een witte sneaker voldoende onderscheidend vermogen zal hebben om als trade mark te kunnen gelden. Daarbij spelen weer verschillende aspecten een rol. Het is bijvoorbeeld relevant om op te merken dat het Superstar model van Adidas al sinds 1965 op de markt is. Het is ook nog eens het best verkochte sneaker model van het sportmerk en het uiterlijk ervan is door de jaren heen onveranderd gebleven. Ook zijn er verschillende merken die witte sneakers op de markt hebben, zoals Converse, Nike of Lacoste, maar kan de Superstar er moeiteloos worden uitgefilterd door het kleuraccent op de achterkant van de schoen. Daarmee zou Adidas wel eens op kunnen treden tegen deze inbreuk, ook als ze dit niet als merk hebben geregistreerd De hoofdregel is dat een merk geregistreerd moet worden, anders kan het ook niet beschermd worden. Een uitzondering daarop is als een vorm of teken door zijn bekendheid of zijn veelvuldig gebruik zó bekend wordt bij de consument dat het als het ware is ingeburgerd. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer er veel reclame wordt gemaakt, iets binnen korte tijd razend populair wordt of wanneer iets vanaf het begin consequent wordt gebruikt. Omdat het karakteristieke gekleurde label voldoende onderscheidend is en als zodanig bij de sneakerfan als onlosmakelijk met de Superstar wordt beschouwd, zou die sneaker en/of het rode label op die sneaker, beschermd kunnen zijn. Vanwege de bekendheid mag het door een ander nagemaakt worden of als merk ingeschreven worden.
Verwarringsgevaar
Er is sprake van merkinbreuk wanneer er sprake is van het gebruik van hetzelfde of soortgelijk teken voor dezelfde of soortgelijke producten door iemand anders dan de merkhouder. Dit klinkt nogal abstract, maar het is eigenlijk heel simpel. Wanneer ik leren tassen zou willen verkopen onder de naam Channel, is de kans groot dat er een brief van Chanel bij mij op de mat valt. De twee namen lijken zo sterk op elkaar dat een koper wel eens zou kunnen denken dat ze een haute couture tas koopt van het Franse modehuis in plaats van een homemade tas van yours truely. Dit verwarringsgevaar mag niet optreden bij de gemiddelde consument. Ik als gemiddelde sneakerdrager zou op het eerste gezicht de twee niet zo snel uit elkaar kunnen halen. Natuurlijk staat er ‘Isabel Marant’ en geen Adidas logo, maar door het gelijk gebruik van witte letters en een zelfde soort font zou ik makkelijk kunnen denken ik een exclusieve Isabel Marant for Adidas uitvoering van de Sam Smith in mijn handen zou hebben. Het is namelijk vrij gebruikelijk dat Isabel zich leent voor samenwerkingen, zoals met H&M en dat Adidas samenwerkt met andere exclusieve designers zoals Stella McCartney. Hierdoor zou Adidas best eens een geslaagd beroep op een merkinbreuk kunnen doen.
Handhaven is essentieel
Het omgekeerde van inburgeren is het verwateren van een merk. Een merk verwatert wanneer het in de volksmond een term wordt voor een productaanduiding. Denk bijvoorbeeld aan Labello voor lippenbalsem, of Luxaflex voor jaloezieën. Wist je trouwens dat hagelslag ook eerst een merknaam was? Als iedereen je merknaam gaat zien als een gewone naam voor een product, verlies je je onderscheidend vermogen. Daarom is het zo belangrijk om als merkhouder op te treden tegen inbreuken. Het is Adidas in 2008 al eens gelukt om haar gelijk te halen tegen Payless, die ook schoenen verkocht die op het Superstar model leken. De kosten waren niet mis: er moest 305 miljoen dollar door Payless worden overgemaakt. Goedemiddag! Met deze uitspraak in het achterhoofd zou ik niet graag in Isabel Marant’s schoenen staan… *badum-CHING!*
Zo zie je maar weer dat het inschrijven van een merk geen gek idee is wanneer jij denkt een iets geniaals in handen te hebben. Wacht er dus niet te lang mee, want voordat je het weet gaat een ander met je originele merknaam aan de haal. Gelukkig voor ons is ‘Oploskoffie’ al lang gedeponeerd 😉
Denk je er over na om jouw naam of logo als merk in te schrijven?
Maak hier je afspraak
Lees ook:
– Mag een winkel namaak producten verkopen?
– Waarom een merk registereren wél nodig is
– Merk, ga toch ondernemen!
– Mag café Hoppe blijven bestaan?
– Marketing met inhakers
