Hoe portretrecht en nieuws wél samen kunnen gaan

Verschil tussen situatie Volkskrant en NOS

Deze foto met de titel ‘Is Rotterdam The Hague Airport nog veilig?’, zou hier ook nog door de beugel gekund hebben. De foto laat namelijk vooral zien hoeveel beveiliging er is en de dame op de foto is duidelijk gewoon een reiziger. In deze combinatie ontstaat de suggestie niet dat het vliegveld niet veilig zou zijn door deze mevrouw. De foto in de Volkskrant, in combinatie met deze titel, was wel problematisch. We zagen namelijk alleen een jongen in een auto. Hij ziet er daar nog niet specifiek uit als een reiziger en hij staat verder weg van het vliegveld dan de dame in Rotterdam. Bovendien heerst in Nederland het idee dat terroristen allemaal baardjes hebben. Het uiterlijk van deze jongen, die zo geïsoleerd tussen de marechaussee en het leger staat, in combinatie met die kop, maakt dat er sprake is van een diskwalificerende context, waardoor de jongen tegen specifiek dit gebruik van die foto kon optreden.

Hoe mag portretrecht dan wel gebruikt worden?

De dame bij Rotterdam The Hague Airport kan niets doen tegen het gebruik van haar portret. De context is correct, de titel niet diskwalificerend en de foto heeft een hoge nieuwswaarde. In de slideshow bij datzelfde artikel zit nog een andere foto:
Op bovenstaande foto zijn nauwelijks portretten te zien. De meeste mensen zullen niet of zeer slecht herkenbaar zijn. Dat maakt het natuurlijk makkelijk om deze foto te gebruiken. Een portretrechtelijk probleem zal er niet zijn. Een foto zoals deze zou een de Volkskrant een rechtszaak hebben bespaard. Bovendien lijkt het me wel een bruikbare foto, omdat ook deze foto de controles bij Schiphol weergeeft. Naar mijn mening zelfs realistischer, omdat juist het in de rij staan voor veel mensen een ergernis was.

Bij een ander artikel over de beveiliging bij Rotterdam The Hague Aiport, publiceerde NOS bovenstaand portret. Ook hier is duidelijk dat het gaat om een gewone reiziger. Bovendien is de geportretteerde een vrouw en kan zij dus nooit de aangehouden verwarde man zijn geweest. Die associatie bestaat dus ook niet. Het portret laat wel mooi zien hoeveel beveiliging er bij dat vliegveld is.

Redelijk belang

Wanneer een portret wel of niet gepubliceerd mag worden hangt geheel van de situatie af. Het uitgangs punt is dat een portret, zeker in het geval van nieuws, wel gepubliceerd mag worden. Het mag alleen niet wanneer de geportretteerde daar een redelijk belang bij heeft. Dat redelijk belang is de uitkomst van een belangenafweging. In het geval van nieuws de afweging tussen het belang van de geportretteerde om bijvoorbeeld niet in zijn privacy geschaad te worden of niet in een diskwalificerende of onjuiste context geplaatst te worden met daar tegenover het belang van het nieuwsmedium om nieuws te brengen, ofwel de vrijheid om een mening te uiten. Daar zijn vele factoren bij van belang. Hoe de foto er zelf uitziet, hoe privé het tafereel op die foto is, hoe belangrijk het nieuws is, in welke context de foto wordt geplaatst en zo nog veel meer. Nieuws wint het niet altijd, omdat ze rekening moeten houden met de belangen van de geportretteerden.

Meer over portretrecht:
– €1500,- schadevergoeding wegens schending van portretrecht
– Portretrecht in de context van een onderschrift
– Portret zonder toestemming in een beeldbank