Zweden en fotografie. Alsof ze een haat-liefde verhouding hebben. Eerst werd de Zweedse fotograaf Paul Hansen al verdacht van fotomanipulatie van zijn World Press Photo en nu is er een totaalverbod op privéfotografie in Zweden die op 1 juli 2013 in werking zal treden. Ach, maar goed ook, krijg ik via Facebook geen jaloersmakende beelden meer te zien van familie en vrienden die er op vakantie zijn. Toch?
Zweedse fotografiewet
Voorlopig moet ik het even hebben van het ANP bericht dat vele nieuwssites hebben overgenomen. Hoe de nieuwe Zweeedse wetgeving exact in elkaar zit weet ik helaas niet. Volgens de berichten mocht er al niet op scholen gefilmd en gefotografeerd worden in verband met de privacy van de leerlingen. Nu is er een algeheel verbod op het maken van foto’s in de privé-sfeer, of zoals de berichten zeggen: een verbod op heimelijk fotograferen, tenzij je van de geportretteerden vooraf toestemming hebt gekregen om de foto’s te maken. Ook het fotograferen van bijvoorbeeld gevechten op straat valt hieronder. Kennelijk bestaan er wel nog vragen over bijvoorbeeld het fotograferen tijdens (grote) concerten en bijvoorbeeld bewakingscamera’s die niet van de overheid zijn.
Persfotografie, dus foto’s die genomen zijn in verband met nieuwsgaring. In feite foto’s die zelfs volgens het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) door de beugel kunnen. Vele privacy/portretrecht zaken zijn daar al over gegaan.
Breken van deze regels kan een geldboete of een gevangenisstraf tot 2 jaar opleveren.
Heimelijk fotograferen
Als het om heimelijk fotograferen gaat, lijkt me de wetgeving niet eens zo bijzonder. Dat mag in Nederland namelijk ook al niet. Heimelijk fotograferen wil zeggen dat je iemand filmt of fotografeert, zonder dat de apparatuur waarmee je dat doet voor die persoon zichtbaar zijn en dit filmen of fotograferen plaatsvindt op een niet-publieke plaats. Hiervoor belandt je hooguit 6 maanden in de gevangenis.
Heimelijke opnamen in openbare plaatsen, zoals gebeurt met bewakingscamera’s waarvan niet, bijvoorbeeld door middel van een bordje, duidelijk is gemaakt dat deze aanwezig zijn en opnamen maken, worden bestraft met hooguit 2 maanden gevangenisstraf.
Portretrecht
Daarnaast kennen we natuurlijk nog algemene privacy en portretrechtregels. In Zweden lijken ze het filmen en fotograferen vooral te willen verbieden om zo ongewenste publicaties beter te kunnen voorkomen. Deze publicaties mogen in Nederland (en de EU) toch al niet zomaar. Als foto’s zijn gemaakt in een ruimte waar iemand zich privé mocht wanen en veilig mocht voelen, kan de geportretteerde een redelijk belang hebben om zich tegen publicatie van de foto te verzetten. Dat kan ook het geval zijn in een openbare plaats, zoals een park.
Praktijk
De wettekst ken ik niet, dus veel valt er niet over te zeggen, maar ik vraag me ernstig af of de soep wel zo heet gegeten wordt als de media deze nu opdient. Dus als ik op vakantie ga naar Zweden, gaat mijn camera gewoon mee, ookal ga ik er vermoedelijk geen nieuwswaardige foto’s maken.
Wat zijn jouw verwachtingen en zorgen?
Lees ook:
– De basis van het portretrecht
– Auteursrecht, portretrecht en openbaarmaking door een hyperlink
– Wat je niet te zien kreeg in PowLitie
– Kun je nog onder een quitclaim uit?
– Quitclaim, model vrijwaringsverklaring
