Het boek ‘Iedereen kan schilderen’ van Emma Curves mag in de boekhandels blijven liggen. Heel even spande het erom of het boek nog wel verkocht mocht worden. Emma gebruikte namelijk haar eigen leven als inspiratiebron om daar vervolgens een fictief boek over te schrijven. Dat staat zelfs duidelijk in het boek aangegeven om misverstanden te voorkomen. Maar in interviews werd de indruk gewekt dat het boek helemaal niet zo fictief was. Haar vader komt niet zo positief naar voren in het boek en eiste daarom dat het boek uit de verkoop gehaald zou worden.
Vrijheid van Meningsuiting vs Eer en Goede Naam
Omdat in interviews gezegd is dat het boek gebaseerd is op realiteit, vond de vader van Emma dat zijn eer en goede naam was aangetast. Zijn opdrachten (hij is ondernemer) zouden ook zijn teruggelopen. Hij vond daarom dat de belangenafweging tussen zijn rechten en belangen en het recht op vrijheid van meningsuiting van zijn dochter, in het voordeel van hemzelf moest uitvallen.
Roman
De rechter vond erg belangrijk dat het om een roman ging:
“Bij de beoordeling van de vorderingen staat voorop dat het boek dat hier in het geding is, is gepresenteerd als een roman. Kenmerk van een roman is dat geen sprake is van een getrouwe beschrijving van de werkelijkheid, maar van fictie, althans van de subjectieve werkelijkheid van de auteur, aangevuld met diens verbeelding. De lezer zal zich daarvan terdege bewust zijn en zal aan uitlatingen (van een auteur en diens personages) in een roman een ander gewicht toekennen dan aan die van bijvoorbeeld een journalist of wetenschapper.”
Boeken worden nu eenmaal, bewust en onbewust, gebaseerd op werkelijk bestaande personen, zo vindt ook de rechter. Dat de inspiratie op werkelijkheid gebaseerd is, maakt nog niet dat het boek geen fictie meer zou zijn. Omdat het boek fictie is, kan het in beginsel niet grievend (kerkend, beledigend) zijn. Pas wanneer er een ernstige beschuldiging wordt geuit, die door lezers als waarheid wordt gezien, zou zo’n passage onrechtmatig kunnen zijn.
Personage lijkt niet op vader van schrijfster
Veel kenmerken van het personage komen niet overeen met de persoon of het karakter van de eiser (de vader van de schrijfster).
“Dat schrijfster zich voor het beschrijven van het personage van Hans Kostons heeft laten inspireren door eiser en in interviews heeft verklaard dat veel in het boek overeenkomt met de werkelijkheid zoals zij die ervaart, maakt dat niet anders en behoort tot haar artistieke vrijheid.”
Samenvatting uitspraak
De rechter zegt eigenlijk een paar dingen: Het is een roman. De inhoud is fictie. Daardoor kan er niet snel sprake zijn van aantasting van de eer en goede naam. In dit geval wijkt het personage duidelijk af van de werkelijke vader van de schrijfster, waardoor nog duidelijker is dat er sprake is van fictie. Daarnaast was er geen sprake van beschuldigingen of andere ernstige beweringen, waardoor er geen sprake was van aantasting van de eer en goede naam.
De uitspraak kun je in zijn geheel lezen op rechtspraak.nl
Lees ook:
– Vrijheid van Meningsuiting vs Eer en Goede Naam
– Mogen we nog negatieve recensies publiceren?
– Kunnen we niet meer lachen om satire, Hiddema?
