Wandellust. Een leuke woordspeling op wanderlust. Dat moeten zowel de auteurs als uitgevers van de boeken hebben bedacht, die beide gaan over wandelen. Roddelblad Story betitelde het als plagiaat, waar Twan Huys het slachtoffer van zou zijn. Tijd voor een beetje juridisch geroddel dus.
Recht op een boektitel
Kun je auteursrecht hebben op een boektitel?
In theorie kan dat. Hoe langer de titel, hoe makkelijker het is. Maar hoe korter, hoe moeilijker. Juist op een los woord is het heel lastig om auteursrecht te krijgen. Dan zou het wel een verdomd creatief en niet bestaand woord moeten zijn. Een woordspeling is dan meestal niet genoeg.
Uit de rechtspraak weten we eigenlijk alleen dat het Hof van Justitie EU al eens heeft gezegd dat er op 11 achtereenvolgende woorden, best auteursrecht zou kunnen rusten. Er zijn nooit uitspraken geweest waarbij een auteursrecht op een kortere tekst is toegekend.
Kortom, Story zeurt hier. Een inbreuk op auteursrecht is het in elk geval niet.
Is er afgekeken en nagedaan?
Plagiaat is breder dan alleen een inbreuk op auteursrecht. Het is kopieëren zonder bronvermelding. Zelfs als het geen inbreuk is op auteursrecht omdat er niet eens auteursrecht rust op wat er is gekopieerd.
Bijvoorbeeld omdat de titel te kort en eenvoudig is, de inhoud slechts om hetzelfde idee gaat of er slechts feiten zijn overgenomen.
Toch doet Story alsof er een soort fittie is tussen de twee uitgevers.
Uitgeverij Prometheus zegt dat het boek van Twan Huys al in hun voorjaarsaanbiedingenfolder stond, die in het najaar van 2019 naar alle boekhandels is gegaan. Nou ben ik natuurlijk de lulligste niet, of ik ben gewoon nieuwsgierig, het is maar hoe je het wil zien, en ging op onderzoek uit.
De voorjaarsfolder van Prometheus is gepubliceerd op Issuu op 19 november 2019, met daarin inderdaad de aankondiging van het boek van Twan Huys.
De voorjaarsbrochure van Kosmos Uitgevers is ook op Issuu te vinden en is daar gepubliceerd op 8 november 2019. Met inderdaad, daarin de aankondiging van het boek van Cynthia Schultz.
Later in november 2019 deelde Cynthia ook op Instagram wat haar nieuwe boek zou zijn, inclusief cover en titel. Ze vertelde overigens al langer dat er een boek aan zat te komen en voor veel mensen was eigenlijk al wel duidelijk dat het over wandelen zou moeten gaan, omdat ze daar al veel over deelt.
Het proces van een boek
Een boek schrijven kost tijd. Het verzinnen van de titel is geen laatste moment werk, maar daar begin je al mee tijdens het schrijven van het boek. Lees daarover ook in het boek ‘Van passie naar boek’ van Hanneke de Wit.
Ik kan je niet vertellen hoe dat proces is gegaan bij Twan Huys en Prometheus, maar wel hoe dat is verlopen bij Cynthia Schultz en Kosmos.
Het idee voor de titel Wandellust is bij Kosmos al ontstaan in maart 2018.
In februari 2019 was de titel Wandellust in elk geval definitief.
Recht op het onderwerp en idee
Goed, dat over de titel. Maar hoe zit het dan met de inhoud?
De boeken hebben beide het onderwerp wandelen. Net zoals er al vele wandelgidsen bestaan.
Het boek van Twan Huys bespreekt vele wandelgebieden in Nederland, met mooie foto’s daarbij. Hij combineert het met gesprekken en persoonlijke verhalen die hij tijdens wandelingen heeft gevoerd met zijn ouders en bekende Nederlanders.
Cynthia Schultz bespreekt in haar boek natuurlijk ook mooie wandelplekken, maar vertelt ook waarom wandelen nou zo fijn is en gezond is en geeft wandeltips. Geen persoonlijke verhalen dus, maar wel een interview met een boswachter en tips over hotels en restaurants, zodat je tijd genoeg hebt om wandelgebieden te ontdekken, ook als ze verder weg liggen.
De inhoud hebben ze duidelijk niet van elkaar afgekeken. Dat het beide over wandelen gaat is namelijk geen probleem. Niemand kan een monopolie op een wandelboek hebben. Daarom zijn ideeën ook niet beschermd, maar alleen de specifieke uitkomst ervan.
Zo zullen er vast wandelgebieden zijn die in beide boeken terugkomen. Of ze dat nu van elkaar geweten kunnen hebben of niet, maakt niet uit. Het zijn immers nu eenmaal wandelgebieden in boeken over wandelen. Je kunt de ene auteur niet verbieden om over hetzelfde gebied te schrijven.
Bij hoeveel overeenkomst is er wel sprake van een inbreuk?
Alleen de titel en hetzelfde idee of onderwerp is dus nog niet genoeg om van een inbreuk te kunnen spreken. Wanneer zou het dat wel zijn?
Bijvoorbeeld als ook de inhoud van de boeken teveel op elkaar zou lijken. Omdat ze exact dezelfde wandelgebieden bespreken en dat in dezelfde volgorde doen. Als de inhoud van de boeken zo erg op elkaar zijn gaan lijken dat ze bijna inwisselbaar zijn geworden. Als het ene boek duidelijk ontleend zou zijn aan het andere boek.
Maar daar kan hier dus niet eens sprake van zijn, omdat ze ongeveer in dezelfde periode zijn geschreven en aangekondigd.
