Is een uitgelichte afbeelding een citaat?

Op een website kun je bij een pagina of blogpost vaak kiezen voor een uitgelichte afbeelding of featured image. De afbeelding die als hoofdafbeelding wordt gekozen en vaak dus ook als thumbnail verschijnt en door social media wordt overgenomen. Kan die afbeelding een citaat zijn?

Wat is een citaat?

Een citaat is altijd iets van ondergeschikt belang. Een stukje tekst, een scene uit een video, een enkele afbeelding.

Een citaat mag nooit een zelfstandige exploitatie van een werk opleveren. Een citaat is namelijk altijd gratis en mag daarom geen afbreuk doen aan de normale exploitatie van een werk. Ofwel, wat kort door de bocht, als normaal gesproken voor dat gebruik betaald had moeten worden, dan kan het geen citaat zijn.

5 vereisten aan een citaat

Verder moet een citaat aan 5 vereisten voldoen:

• er mag alleen geciteerd worden uit rechtmatig openbaar gemaakt werk
• citeren mag alleen voor een gerechtvaardigd doel: aankondiging, beoordeling, polemiek, wetenschappelijke verhandeling of vergelijkbaar (serieus) doel.
• niet meer overnemen dan maatschappelijk aanvaardbaar
• naamsvermelding- en bronvermelding
• houden aan overige persoonlijkheidsrechten

voorbeeld: cover Sign magazine

In het boek #contentrecht schreef ik al over de rechtszaak over de cover van een tijdschrift, waarbij het argument was dat de afbeelding daar als citaat zou zijn gebruikt.

Een vaktijdschrift over zeefdrukken schreef een artikel over een bedrijf dat met een nieuwe techniek een prijs had gewonnen. Dat bedrijf had van een fotograaf toestemming gekregen om een foto voor deze techniek te gebruiken. Het bedrijf maakte daarmee een banner, waarmee ze op een beurs stonden. Een redacteur van het vaktijdschrift maakte een foto van die banner. Die foto werd op de voorpagina van het tijdschrift geplaatst. De foto was relevant bij het artikel, maar “doordat in de verslaglegging geen, althans nauwelijks, aandacht wordt besteed aan de winnende techniek van FM Siebdruk, terwijl daarvan wel een paginavullend beeldcitaat op de omslag van het tijdschrift is opgenomen, moet geconcludeerd worden dat op dit beeldcitaat door de omvang en de plaatsing daarvan in vergelijking met de tekst een zodanige nadruk komt te liggen dat het de functie van versiering verkrijgt en dus ontoelaatbaar is.”

Uitgelichte afbeelding is als een cover

Een uitgelichte afbeelding is de digitale versie van een cover van een boek of magazine.

Je gebruikt het als aantrekkingskracht. Als versiering, zo je wilt. Op die plek is het verband met inhoud verderop nog niet voldoende duidelijk. Op de cover wordt een afbeelding nog niet besproken, waardoor het op die plek nog geen citaat is.

Daarom kun je afbeeldingen niet citeren als uitgelichte afbeelding.